Το Πεταλίδι
αποικία των Μανιατών
Του Δρ. Φιλολογίας Δικαίου
Βαγιακάκου
Προέδρου της Εταιρείας Λακωνικών
Σπουδών, π. Δ /ντού Ιστορικού Λεξικού
Ακαδημίας Αθηνών
Σαρανταπέντε σερνικοί
στο Πεταλίδι στο Σταυρί
εκάμασι Γεροντική...
Το σημερινόν Μεσσηνιακόν
χωρίον Πεταλίδι κείται επί του χώρου
της αρχαίας Κορώνης ως αποδεικνύουν τα
αρχαιολογικά ευρήματα εκ της περιοχής
αυτής, ήτο δε και η έδρα του τ.δ. Κορώνης.
Εις τον χώρον του Πεταλιδίου
επραγματοποιήθη υπό του
συνταγματάρχου Νικολάου Πιερράκου -
Μαυρομιχάλη εγκατάστασις Μανιατών
μετά την δημιουργίαν του νέου
Ελληνικού κράτους. Η εγκατάστασις αύτη
απεφασίσθη υπ' αρ. 3016 της 11/8/1830 απόφαση
Κυβερνήτου Καποδίστρια.
α) Η εγκατάστασις της
οικογενείας Πιερράκου
Ο Καποδίστριας, αποβλέπων
εις την αμοιβήν των αγωνιστών της
Επαναστάσεως, απεφάσισε την εις αυτούς
διανομήν γης εκ των λεγομένων Εθνικών
κτημάτων (εξ εκείνων δηλ. τα οποία
ανήκον εις Τούρκους αγάδες). Μεταξύ των
αγωνιστών ήτο και ο πρώτος εξάδελφος
του Πετρόμπεη, Πιέρρος Μαυρομιχάλης.
Ο χώρος, ο υπό της
Κυβερνήσεως διατεθείς εις τον Πιέρρον
Μαυρομιχάλην, ήτο η επαρχία Κορώνης και
δη η περιοχή του Πεταλιδίου. Η εφημερίς
Ναυπλίου «Αναγεννηθείσα Ελλάς» της 13ης
Ιουνίου 1836 (φ.2, σ.8α) γράφει δια την
αποικίαν:
«Νέα βοηθήματα χρηματικά
εδόθησαν εις τους εν Πεταλίδι
συνοικιζομένους Σπαρτιάτας. Ούτος ο
συνοικισμός προ τίνος καιρού προοδεύει.
Περισσότεροι των 200 οικογενειών
Σπαρτιατών απεσύρθησαν από τους
βράχους της Λακωνίας εις τας εύφορους
πεδιάδας του Πεταλιδίου. Πλέον των 120
οικιών ωκοδομήθησαν εκεί από τους
συνοικιζομένους και εντός ολίγου πόλις
μικρά ανεγείρεται».
Κατά άλλην έγγραφον επίσης
μαρτυρίαν του 1897: «Οι κάτοικοι του
Πεταλιδίου είναι όλοι Μανιάται, οι δε
Μεσσήνιοι είναι ολίγιστοι. Οι
Πεταλιδαίοι διετήρησαν αμείωτον τον
μανιάτικον χαρακτήρα των και την
αρχαϊκήν προφοράν της ανδρικής γλώσσης
της πατρίδος των, μεθ' όλην την μετά των
Μεσσηνίων επικοινωνίαν και την προς
αυτούς δι' επιγαμιων επιμιξίαν. Ο
προσεκτικός παρατηρητής θέλει πεισθή
ότι μάλλον οι Πεταλιδαίοι επέδρασαν
επί των περιοικοΰντων Μεσσηνίων παρά
ούτοι επ' αυτών. Το Πεταλίδι είναι
παράρτημα της Μάνης επί Μεσσηνιακού
εδάφους.
Ως εν Μάνη ούτω και εις το
Πεταλίδι εκδικούνται και φιλοξενούσι
και χαίρουσιν υπερμέτρως επί τη
γεννήσει άρρενος εκδηλούντες την χαράν
αυτών δια πυροβολισμών και έχουσιν
οικογενειακάς έχθρας και εν γένει
διέπονται υπό πάντων των εθίμων της
Μητροπόλεως. Έχουσι δε και το
χαρακτηριστικώτερον ιδίωμα του
Μανιάτου, δηλαδή την προς αλλήλους
ομόνοιαν έναντι των ξένων. Ένεκα τούτου
και ένεκα του ανδρικού χαρακτήρος των
οι Πεταλιδαίοι επεβλήθησαν εν Μεσσηνία
επί τοσούτον, ώστε κατέστησαν την μεν
αποικίαν των σεβαστήν, τους δε εις την
Μεσσηνίαν ερχομένους Μανιάτας
ανεκτούς. Ο στενός σύνδεσμος των μελών
της αυτής γενιάς των ευρισκομένων εις
Μάνην μετά των αποικισάντων εις
Πεταλίδι διετηρείτο αμείωτος.
Το έχον μεγάλην διάδοσιν
μοιρολόγι και εις Μάνην και εις
Πεταλίδι, το οποίον συμβατικώς
τιτλοφορείται «ο βγαλτός».
Σαρανταπέντε σερνικοί
στο Πεταλίόι, στο Σταυρί
εκάμασι γεοοντική
κ' εβγάλασι ένα βγαρτό
τον Παναγιώτη τον κουφό,
του γέρο-Πέτρακα το γιο,
να πάη για το Λάζαρο.
Χοήματα εμαζούξασι
και βάρκα τα’ αγοράσασι.
Επισκεφθείς το Πεταλίδι το
1962, ότε πρόεδρος της Κοινότητος ήτο ο
Παναγιώτης Στεφανάκος, διεπίστωσα ότι
εις το μητρώον της Κοινότητος είναι
εγγεγραμμένοι οι άποικοι (από 1834-1917) με
παράλληλον αναγραφήν του χωρίου της
Μάνης από το οποίον κατάγονται. Τα
αντίστοιχα οικογενειακά επώνυμα
σώζονται και σήμερον εις τα αυτά χωρία
της Μάνης, διακρίνονται δε και δια των
χαρακτηριστικών καταλήξεων των
επωνύμων της Μάνης, ήτοι -άκης δια τα
παλαιότερα και -έας δια τα νεώτερα της
Έξω Μάνης και -άκος της Μέσα Μάνης, ως τα
Βορεάκης, Πικουλάκης, Τρουπάκης,
Αυγουλέας, Γριβέας, Λιέας, Τσιτομενέας,
Γιαννακάκος, Γιδάκος, Κουράκος,
Ξαρχάκος, Παρασκευάκος, Στεφανάκος κ.λπ.
1834 Παναγιωτούνης Οίτυλον
1836 Μαρτάκος Δρύαλον
1840
Σπυράκος,
Δαιμονάκος Γέρμα
1844
Ξαρχάκος Σταυρί
1845
Αυγουλέας Τροχάλακας,
Καραβίτης
1846 Καραμοϋζης Χαριά
Κούνος
1847
Γρουσοΰζης (Γρουσουζάκος)
Αρεόπολις, Ξαρχάκος Σταυρί
1848
Οικονομάκης
Αρεόπολις
1850
Πικουλάκης
Αρεόπολις, Μολώνης Πλάτσα
1851
Στραβόλαιμος
Αρεόπολις
1852
Μαρκίδης (Μαρκέας)
Κάμπος, Σταυρακόπουλος
Βαχός, Σουκαράς
Σταυρί, Ψυλλάκος Σταυρί
1853
Δαμήλος Δολοί
1854
Γριβέας Οίτυλον,
Μαριόλης Δρυ
1856
Καψάκος Σταυρί,
Λουγκάνης Δρύαλον, Λεουτσάκος Κηπούλα
1858
Διπλαράκος Οίτυλον,
Μωκάκος Σταυρί, Τσακάκος Κηπούλα
1859
Κουλιζάκος Παχιάνικα,
Σκλαβόλιας Μπουλαριοί
1860
Μπαζίνας Οίτυλον
1862
Αλεμάγκος Ξεχώρι,
Κορωναίος Αρεόπολις, Στεφανάκος Πύργος,
Χιουτάκακος Κουσκούνι
1863
Αλαφρής Κοίτα,
Μονέδας Παχιάνικα, Μιχαλαράκος
Αρεόπολις
1864
Γιαννακάκος
Κούνος, Σιφίλιας - Κουμεντάκος Μίνα,
Τσακάκος Κηπούλα,
Χορταρέας Πλάτσα, Κουράκος Κούνος
1866
Αλέπης Αρεόπολις,
Γιδάκος Οχιά,
Δικαιουλάκος Πύργος,
Κατσιμαντής Κούνος,
Λαδάς Πύργος
1866
Μαυρομιχάλης-Ροδίτης
Αρεόπολις, Σάσσαρης Μέζαπον
1867
Ιατρόπουλος
Οίτυλον, Μπραΐμης Έρημος, Μαλιαρίτης (Μαλιαράκος)
Οχιά, Ξιφαράς Αρεόπολις, Πενταρβάνης
Κηπούλα
1868
Καβαλλιώτης –
Πετράκος Κάββαλος
1869
Γουρουνάς Πηγάδι
– Πλάτσα, Παπαδάκος – Πιρούνιας
Καφιόνα, Σκαφιδάς Κούνος, Γεωργίκος
Πηγάδια
1870
Παρασκευάκος
Σταυρί, Τρουπάκης Καρδαμύλη
1872
Λαγούδης Μπρίκι
1873
Κατσαράς Κηπούλα,
Λαγιάκος Κοίτα, Μπαρελάκος Αρεόπολις
1874
Βλαστός1
Πανάγος,
Παπαδόγγονας Κούνος
1875
Δαζέας Κάμπος,
Καλογεράκος Κελεφά
1876
Βορεάκης Πύργος,
Κουσουλάκος Αρεόπολις, Σασσανάκος
Χαριά, Τσικρικάς Βάθεια
1877
Κουμεντάκος
Αρεόπολις, Πασαρέας Κεχριάνικα,
Τσιλιβαράκος Κουλούμι
1881
Τσιρίβας Δρυ
1882
Κουρεντζής
Κυπάρισσος, Μπουκουβάλας Κάβαλλος,
Μωράκος Αρεόπολις
1884
Κορκολιάκος-Δημάκος
Κηπούλα
1886
Βαρδαλάς
Κατωπάγκι, Καριζώνης Χαριά,
Κατσιγιάννης Μηλιά, Στραβάκος Πύργος,
Σπυριδάκος Κατωπάγκι
1887
Γαρδελάκος
Κηπούλα, Γεωργουλάκος Σταυρί
1891
Αλμυράντες
Κοίτα, Αγραπίδης Κοίτα
1896
Παχής2
Παχιάνικα
1897
Πουλάκος
Χαριά
1899
Πέτρουλας
Οίτυλον
1901
Κοττέας
Κεχριάνικα
1904
Δουράκης
Καστάνια
1909
Λιέας
Πραστίον
1917
Τσιτομενέας
Ξεχώρι
Σημειώσεις
1. Πρώτος
άποικος ως βοσκός
2.Εκ
του επων. Παχής εδόθη το όνομα τον
χωρίου Παχιάνικα, όπως από το επών.
Κεχρής το όνομα το χωρίου Κεχριάνικα.
Από την
εφημερίδα "Φωνή
της Μάνης", Νοέμβριος 2000. |