Μια ηρωική μάχη των Μανιατών, η πρώτη μάχη της Ελληνικής Επανάστασης

Της Νότας Γ. Νικολοπούλου

Το Δεκαχίλιαρο το νέο χαρτονόμισμα που κυκλοφόρησε απεικονίζει στην μία του όψη τον διάσημο γιατρό Γεώργιο Παπανικολάου, που έγινε γνωστός σε όλο τον κόσμο από το τεστ Π.Α.Π., και στην άλλη του όψη τον θεό Ασκληπιό. Για πρώτη φορά εχρησιμοποιήθη ένα σύγχρονο πρόσωπο και όχι ένα ιστορικό πρόσωπο όπως στα άλλα προηγούμενα χαρτονομίσματα.

Συγκεκριμένα στο πεντοχίλιαρο που κυκλοφορεί τώρα έχει στην μια του όψη τον Κολοκοτρώνη και στην άλλη του όψη το χωριό Καρύταινα, για να μας θυμίζει την ιστορική Μάχη που .έγινε εκεί στις 27 Μαρτίου 1821. Είναι η πρώτη νικηφόρος μάχη της Ελληνικής Επανάστασης, η πρώτη σύγκρουση Ελλήνων και Τούρκων όπου τριακόσιοι (300) Μανιάτες επολέμησαν με χίλιους οκτακόσιους (1.800) Τούρκους και για την οποία μάχη ο Κολοκοτρώνης συγκινημένος αφηγείται στην Βιογραφία του ότι οι Μανιάτες έκαναν ένα πόλεμο που εμιμήθηκαν τους τριακόσους (300) του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες (Τερτσέτη ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ σελ. 102).

Της μάχης αυτής προηγήθηκε η απελευθέρωση και κατάληψη της Καλαμάτας στις 23 Μαρτίου 1821 που είναι και η ιστορικώς αληθινή ημέρα της έναρξης της Επανάστασης.

Με το ξεκίνημα του αγώνα ο Κολοκοτρώνης επήρε βοήθεια οκτακόσιους (800) Μανιάτες από τον Παναγιώτη Τρουπάκη Μούρτζινο, πατρικό του φίλο στην Καρδαμύλη όπου έμενε στον πύργο του αρκετό καιρό από τις αρχές του 1821 προετοιμάζοντας την Επανάσταση. Ο Μούρτζινος τούδωσε και τριακόσιους (Ανδρουβιστινούς Μανιάτες) με αρχηγό τον ανεψιό του Παναγιώτη Τρουπάκη - Μπουκουβαλέα, δυνατό πολεμιστή, όλους τους παλικάρια, που είχε γυμνάσει ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης όταν έμενε στην Καρδαμύλη.

Συγκρίνοντας τις δύο μεγάλες οικογένειες έλεγε: «Ο Μαυρομιχάλης είχε τ' όνομα Μπέης, αλλά ο Μούρτζινος είχε την δύναμιν» (Τερτσέτη Απομνημονεύματα σελ.98). Αν δεν υπήρχε Κολοκοτρώνης και Μούρτζινος η Επανάσταση δεν θα ξεκίναγε τότε από την Καλαμάτα (Δίπτυχο της Εθνεγερσίας Β. Πατριαρχέα σελ. 31).

Μετά την απελευθέρωση της Καλαμάτας, αυτούς τους τριακόσιους (300) επήρε ο Αρχηγός του Μεγάλου Αγώνα με επικεφαλής τον Παναγιώτη Τρουπάκη Μπουκουβαλέα και διεξήγαγε την πρώτη νικηφόρο μάχη της Επανάστασης του ‘21, την μάχη της Καρύταινας.

Ήσαν τριακόσιοι όσοι και του Λεωνίδα και συγκρούσθηκαν με χίλιους οκτακόσιους (1.800) Τούρκους στο στενό του Αγ. Αθανασίου της Καρύταινας. Οι Τούρκοι βλέπουν τα στενά πιασμένα. Είναι όλοι τους καλά αρματωμένοι. Υπερασπίζουν τη ζωή τους, πολεμούν λυσσασμένα. Είναι το πρώτο ντουφέκι του εικοσιένα. Οι Μανιάτες μάχονται ηρωικά. Ανασταίνουν εκεί μετά από τόσους αιώνες την παλιά τους δόξα της στρατιωτικής τους αρετής. Πολεμούν ξεταμπούρωτοι. Όρθιοι, θεριά. Ο Κολοκοτρώνης δεν θα ξεχάσει την παλικαριά τους, κι' έλεγε στην αφήγηση του «ότι οι Μανιάτες έκαναν ένα πόλεμο που εμιμήθηκαν τους τριακόσιους του Λεωνίδα». Κτυπούν τους Τούρκους από μπροστά. Από πίσω έχουν φθάσει οι Ανδριτσάνοι με αρχηγό τον Χριστόπουλο. Φθάνουν και οι Πλαπουταίοι. Οι Τούρκοι απεγνωσμένα διπλασιάζουν την ορμή τους. Από το Σώμα του Κολοκοτρώνη πέφτει ηρωικά, νεκρός ο Πέτρος Φασέας γαμπρός του Παναγή Τρουπάκη - Μπουκουβαλέα και πρωτοπαλίκαρό του. (Ο Γέρος του Μωρηά Σ. Μελά σελ. 154).

«Ο Πέτρος Φασέας εφονεύθη κατά την πρώτη σύγκρουση του εκστρατευτικού Σώματος των Μανιατών με τους Τούρκους στην Καρύταινα. Ανεγνωρίσθη Υπαξιωματικός Β’ τάξεως (Αριθ. Μητρώου 4597 "Δίπτυχον της Εθνεγερσίας" Β. Πατριαρχέα σελ. 729). Σκοτώθηκε στην πρώτη μάχη της Επανάστασης. Λαβώθηκαν και δύο άλλοι αρχηγοί Βοϊδής και Δουράκης.

Ο Κολοκοτρώνης βλέποντας την ανέλπιστη βοήθεια, εν τω μεταξύ έχουν φθάσει κι' άλλοι, το ντουφέκι ανάβει δυνατότερο, έχει βραχνιάσει από τις φωνές, χτυπάει τους Τούρκους από μπροστά. Οι Τούρκοι τα χάνουν, βγαίνουν κι' άλλοι από το κάστρο της Καρύταινας για να τους βοηθήσουν. Οι Έλληνες κτυπούν, οι Τούρκοι απελπισμένοι, σκοτώνονται, χτυπημένοι από παντού, πεντακόσιες ψυχές χάθηκαν. Άλογα και άλλα λάφυρα παίρνουν οι Έλληνες. Η νίκη τους χαμογελάει στη χαραυγή του Αγώνα (ο Γέρος του Μωρηά Σ. Μελά σελ. 155).

Ο Παναγής Τρυπάκης - Μπουκουβαλέας αρχηγός του εκστρατευτικού Σώματος των Μανιατών επροβιβάσθη εις Ταγματάρχην. Ο Κολοκοτρώνης εζήτησε την προαγωγή του αναγνωρίσας τις πολλές εκδουλεύσεις του και την μεγάλη συμβολήν του στον Αγώνα. Στο φάκελλό του που βρίσκεται στο Αρχείο Αγωνιστών της Εθνικής Βιβλιοθήκης φέρεται ότι απεστρατεύθη το 1831 ως χιλίαρχος. ("Οι Παλαιολόγοι της Καρδαμύλης" Γ. Μαραβελέα σελ. 133).

Με την έκδοση του πεντοχίλιαρου, που κυκλοφορεί, πολλοί διερωτήθηκαν και ίσως κι' άλλοι διερωτώνται ποια η σχέση του Κολοκοτρώνη και της Καρύταινας που απεικονίζεται. Η απάντηση σ' αυτό είναι ότι η απεικόνιση αυτή γίνεται ως μνεία της πρώτης νικηφόρου μάχης της Ελληνικής Επανάστασης.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ» (1988-1996), έτος 8^ο, Σεπτέμβριος - Οκτώβριος 1995, αρ.φ. 56. Εκδότης Βασ. Πιερρακέας και συγγραφέας του βιβλίου "Οι Παλαιοί Μανιάτες", εκδόσεις "ΑΔΟΥΛΩΤΗ ΜΑΝΗ", 2001.