Ταίναρο: Το Ταίναρο ή Ακροταίναρο, είναι μια πολυσυζητημένη περιοχή που αναφέρεται διαρκώς από τότε που πρωτογράφτηκε στον Ομηρικό Ύμνο για τον Απόλλωνα, μέχρι τις σύγχρονες ιστορίες που μνημονεύουν την ναυμαχία του Ταινάρου το 1942.

Το ακρωτήριο ονομάστηκε Ταίναρο σε χρόνους που βρισκόταν έξω από τον έλεγχο της Ιστορίας. Οι Δωριείς όταν έφτασαν στο τελευταίο σημείο της Ευρωπαϊκής ηπείρου του έδωσαν το όνομα «Μεταπέα Άκρα», δηλαδή ακρωτήριο που βρίσκεται ανάμεσα σε δύο θάλασσες (Λακωνικός και Μεσσηνιακός κόλπος), απ’ όπου προέρχεται η ονομασία Κάβο Ματαπάς.

Η αρχαιότατη πόλη Ταίναρο ήταν οικισμένη από τη προκλασική εποχή, γύρω από το ναό του Ήλιου, που βρισκόταν μέσα στο άδυτο σπήλαιό του και είχε πηγή με νερό. Το 1968 παρατηρήθηκαν ίχνη νεολιθικής ζωής. Στη συνέχεια στους κλασικούς Ελληνικούς χρόνους έγινε ναός του Ποσειδώνα.

Ο Γαιήοχος έχει λατρεία προϊστορική και στην Ιστορική εποχή ταυτίζεται άλλοτε με το Ποσειδώνα, άλλοτε με το Χθόνιο Δία και άλλοτε με τον Άδη Κλύμενο. Τη προσωνυμία Γαιήοχος είχαν και οι τρεις αδελφοί: Ζευς, Ποσειδών, Πλούτων, γιατί και οι τρεις είχαν από κοινού την εξουσία της γης.

Από επιγραφές και από πληροφορίες συγγραφέων μαθαίνουμε ότι το Ταίναρο ήταν, επί σειρά αιώνων, το θρησκευτικό κέντρο των Λακώνων. Εκεί υπήρχε σύμφωνα με τον Παυσανία ο ναός του Ταινάριου (Γαιήοχου) Ποσειδώνα, ο οποίος λατρευόταν ιδιαίτερα  από τους Λάκωνες. Ο ναός αποτέλεσε κέντρο του «Κοινού των Ελευθερολακώνων» και διέθετε χάλκινο αφιέρωμα με το Κιθαρωδό Αρίωνα πάνω σε δελφίνι.

Ο ναός του Ποσειδώνα, το πιο πιθανό είναι να βρίσκεται λίγο πιο πέρα από το εκκλησάκι του Ασωμάτου, για τη κατασκευή του οποίου χρησιμοποιήθηκαν υλικά από τον ναό, ενώ κοντά του εντοπίστηκαν Ελληνιστικά ευρήματα και θραύσματα.

Περίπου 500 μ. από το ναό του Ποσειδώνα και εντός του χώρου της αρχαίας πόλης Ταίναρος σώζεται διακοσμητικό ψηφιδωτό από δάπεδο οικίας της Ελληνιστικορωμαϊκής εποχής (1^ου αι. μ.Χ.), αποκαλούμενο «Άστρο της Αριάς».

Επίσης, σύμφωνα με τον Παυσανία, στην περιοχή υπήρχε και μία πηγή που είχε την ιδιότητα να δείχνει σε όσους την κοιτούν λιμάνια και πλοία. Αυτή η ιδιότητα έπαψε όταν μία γυναίκα ξέπλυνε μέσα σ’ αυτή μολυσμένα ρούχα.

Πολλοί θρησκειολόγοι διατύπωσαν την άποψη ότι στο Ταίναρο υπήρχε Μαντείο, ενώ η φήμη του Ταινάρου οφείλεται σύμφωνα με τον Πλούταρχο στο γεγονός ότι εκεί υπήρχε ονομαστό «Ψυχοπομπείο».

Οι ντόπιοι υποστήριζαν ότι η λέξη Κριτήρι, που λέγεται για το Ακροταίναρο δεν σημαίνει Ακρωτήρι, αλλά Κριτήριο των Ψυχών ή Ανώτατο Δικαστήριο.

Εκεί υπήρχαν οι Πύλες του Άδη απ’ όπου κατέβηκε ο Ηρακλής και ανέβασε τον Κέρβερο στην γη κατά το τελευταίο του άθλο. Επίσης από εκεί κατέβηκε και ο Ορφέας για να πάρει την Ευρυδίκη, ενώ εκεί κρύφτηκε και ο Σπαρτιάτης Παυσανίας, ο Άρπαλος που έκλεψε τους θησαυρούς του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Σήμερα στην διαδρομή Πόρτο Κάγιο – Ταίναρο διακρίνουμε τα αρχαία λατομεία μαρμάρων.

Σημαντικό κτίσμα της περιοχής είναι και ο Φάρος του Ταινάρου, ύψους 16 μ., ο οποίος κτίστηκε από Γάλλους το 1882 σε υψόμετρο 25 μ. από τη θάλασσα και άρχισε να λειτουργεί το 1887.

Οι λιθόκτιστοι τοίχοι του είναι εξωτερικά επιχρισμένοι, ενώ μαρμάρινοι και εμφανείς είναι οι γωνιακοί λίθοι, το γείσο, το στηθαίο του κτίσματος τα τοξωτά των παραθύρων και των εισόδων. Ο Φάρος ανακαινίστηκε το 1930 και το 1950, ενώ έχει εμβέλεια 22 ναυτικά μίλια.