Λαγκάδα

Του Σωτήρη Η. Μερκουρέα

Στο δρόμο προς το Διρό μέσω Καλαμάτας και πριν ακόμη αφήσεις την Μεσσηνία, μετά από μια στροφή ξεπροβάλλει η Λαγκάδα. Ένα από τα πιο όμορφα χωριά της Μάνης.

Είναι κτισμένη πάνω στα ριζώματα του Ζιγού σε χρόνους που χάνονται μέσα στην παράδοση και την Ιστορία. Καθώς καθρεφτίζεται στα νερά του Μεσσηνιακού κόλπου έχοντας αντίκρυ τα βουνά της Πυλίας και έτσι όπως είναι πνιγμένη στο πράσινο, σίγουρα θα σε γοητεύσει. Αποτελείται από τέσσερις κυρίως συνοικισμούς.

Τα Μιλουτσιάνικα, την Πέρα Χώρα, τα Τσιφολιάνικα και το Κάτω Πηγάδι.

Στα πρωτοέμπα του χωριού θα συναντήσεις τον παλιό δρόμο. Είναι ένας πλακόστρωτος δρόμος από όπου παλιώτερα περνούσαν οι Βυζαντινοί δεσποτάδες του Μυστρά, ο Κολοκοτρώνης, οι Μαυρομιχαλαίοι και οι Μανιάτες πολεμιστές όταν πήγαιναν να ελευθερώσουν την Καλαμάτα, πόδι Οθωμανών δεν πάτησε τις πλάκες του. Κι' όμως τον δρόμο αυτό σήμερα η ασυνειδησία μερικών τον έκανε γκρεμό και έτσι άφησε εδώ (και καιρό, με το πρόσχημα ότι από εκεί θα περάσει το δίκτυο για την ύδρευση.

Μπαίνοντας στην πλατεία του Σωτήρα θα βρεθής αντίκρυ από την ομώνυμη βυζαντινή εκκλησιά. Δίπλα ακριβώς είναι το πηγάδι και πίσω της ένα υπέροχο κτίσμα με αψιδωτές καμάρες όπου φτιάχνεται το Πνευματικό Κέντρο της Λαγκάδας. Εκεί ανηφορίζει ο δρόμος για τα Τσιχολιάνικα, όπου υπάρχει η εκκλησία της Παναγίτσας. η προσευχή σ’ αυτό το εκκλησάκι έχει μια ξεχωριστή έννοια. Στο κατανυχτικό περιβάλλον της μπορείς να φύγης από την καθημερινότητα και να βρης ότι θειο υπάρχει στην ύπαρξή σου.

Άμα πάλι κατηφορίσης προς το Κάτω Πηγάδι από το δρόμο δίπλα στο ποτάμι, θα βρης μπροστά σου μια θολωτή καμάρα που στο βάθος της υπάρχει το στόμα του πηγαδιού. Πάνω σ' αυτή την καμάρα πριν λίγα χρόνια, μαζεύονταν τα Λαγκαδιωτόπουλα για να φτιάξουν τα αερόστατά τους. Λίγο πιο κάτω είναι ο Λάκος. Εκεί στα τρεχούμενα νερά οι νιές της Λαγκάδας, έπλεναν τα προικιά τους. Θα βρης ακόμη τις γούρνες και αν αφουγκραστής θ' ακούσης τον αντίλαλο των τραγουδιών τους μέσα απ' τα ρουμάνια του Ταΰγετου.

Αν ακολουθήσης την δημοσιά θα βρης τους πελώριους βράχους στις Κοτσιφιές απ' όπου ανηφορίζει ο δρόμος για την Πέρα Χώρα. Εκεί στην πλατεία του Αϊ-Νικόλα είναι ο Καθεδρικός ναός της Λαγκάδας. Φτιαγμένος μαστορικά από καλοπελεκημένο μάρμαρο. Σ' αυτή την εκκλησία φυλάσσονται τα λείψανα του Άγιου Νίκωνα του Μετά ννοείτε.

Στην αυλή της Εκκλησίας, (στο Φόρο), μια τεράστια μουριά σκεπάζει γενιές Λαγκαδιωτών χαρίζοντας την σκιά της. Κάτω από το Φόρο στο δρόμο που πάει για το Καντούνι θα βρης τα χαλάσματα από τον πύργο των Ανδροβιτσανέων.

Δίπλα σ' αυτόν τον πύργο, στο δρόμο για τα Αλεξιάνικα θα συνάντησης τις Λαγκαδιώτισσες να κάθονται στην Ρούγα. Αν τις ρωτήσης για τα Μανιάτικα μοιρολόγια, για τις βεντέτες, για την λεβεντιά των Μανιατών. θα σου διηγηθούν παραδόσεις και εξιστορήσεις που σίγουρα θα μείνης κατάπληκτος.

Μετά κατηφορίζοντας στα Αλεξιάνικα θα βρεθείς ανάμεσα στους πύργους των Αλεξιάνων και του παπα-Κονόμου.

Είναι οι μόνοι, από τους τόσους πύργους που είχε η Λαγκάδα και τους αφάνησε η Βαυαρική βία και οι οικιστικές ανάγκες. Λίγο πιο κάτω είναι τα χαλάσματα από τον πύργο του Γουλά. Ο πύργος αυτός είχε, σύμφωνα με την παράδοση στρογγυλό σχήμα και ξεχωριστή αρχιτεκτονική δομή από τους άλλους πύργους. Ανήκε στην οικογένεια των Μιχαλιτσιάνων.

Οι πύργοι της Μάνης είναι αποτελέσματα και προϊόντα της ανάγκης να μείνουν λεύτεροι. Όπως το αίσθημα της ελευθερίας βρήκε το αποκορύφωμά του στην Μάνη, έτσι και αναπτύχθηκε, αργά μεν αλλά έντονα και το θρησκευτικό αίσθημα. Ειδικά στην Λαγκάδα ανήκουν περισσότερα από είκοσι Εωκκλήσια.

Υπάρχει ακόμη και η εκκλησία της Αγιάς Σοφιάς, Βυζαντινού ρυθμού και Μεσαιωνικής περιόδου, όπου σήμερα είναι το ένα από τα κοιμητήρια του χωριού.

Εξάλλου, ανάμεσα στου Καφούρου και στο Κακαβούνι είναι το Μοναστήρι του Αϊ-Λιά, όπου υπάρχει και το μνήμα του Άγιου Νίκου.

Πολλοί προσκυνητές ανηφορίζουν προς την Σπανή Ράχη. Είναι μια απ' τις πιο ψηλές κορφές του Ταΰγετου, για ν' αγναντέψουν τον Λακωνικό, το Γύθειο και τα Κύθηρα.

Από την κορυφή της Σπανής Ράχης το χάραμα παίρνει φαντασμαγορική διάσταση καθώς ο πύρινος δίσκος του Ήλιου αναδύεται ανακατεύοντας τα Αιγαιοπελαγίτικα νερά. Πιο κάτω από τον Αϊ-Λιά θα συνάντησης κάτι μεγάλες «Γούβες», σκεπασμένες από βάτα. Λένε ότι από εκεί έβγαζαν ασήμι.

Στον Καβελάρη πάλι, μέσα σε μια περιοχή πλούσια σε βλάστηση και νερό, όπου αντιλαλούσε η φλογέρα τους βουκολικούς σκοπούς και η Ζωή έσφιξε από παλμό, είναι χτισμένο το μοναστήρι της Παναγιάς. Πολλοί Μανιάτες μυήθηκαν στα μυστικά της Επανάστασης μέσα σ’ αυτό το μοναστήρι. Από το μοναστήρι αυτό έφυγε για τα Επτάνησα ο Κολοκοτρώνης. Οι παραδόσεις πλέκουν υπέροχους θρύλους γύρω από αυτό το μοναστήρι.

Κατηφορίζοντας και πάλι για το χωριό θα περάσης από τις «Τρούπες». Είναι μια περιοχή που στα έγκατά της κρύβει θαυμάσια συμπλέγματα από σταλαγμίτες και σταλακτίτες, μαστορέματα της φύσης ανάμεσα σε χιλιάδες χρόνια.

Φεύγοντας από τη Λαγκάδα μην ξεχάσης να επισκεφθής το αρχοντικό του Γιαννάκου Κισκήρα, λίγο πιο κάτω από το σχολείο. Είναι ένα καλλιμάρμαρο αρχοντικό με εντοιχισμένες ανάγλυφες παραστάσεις και προτομές.

Περί αυτού βέβαια θα επανέλθουμε μια και η αρχιτεκτονική του δομή είναι κάτι το ξεχωριστό για τη Μάνη και η διατήρησή του είναι αναγκαία.

Αυτή λοιπόν εν ολίγοις είναι η Λαγκάδα πνιγμένη μέσα σε μουριές, συκιές, ελιές, παραδόσεις κα! θρύλους.