Αρχική Ιστορία Δήμοι - Χωριά Ήθη - Έθιμα Μοιρολόγια Ποίηση Απόδημοι Αρχιτεκτονική
Εκκλησίες Κάστρα Ταΰγετος Χλωρίδα Πανίδα Σπήλαια Προϊόντα Άρωμα Μάνης
Δημιουργοί Απόψεις Εκδρομές Σύλλογοι Σύνδεσμοι Wallpaper Περιεχόμενα Βιβλιογραφία

 

Προηγούμενη
Νόμια
Καλονιοί

 

Επικοινωνία

koita3.jpg (157983 bytes)Κοίτα: Έχει 190κ., απέχει 45 χλμ. ΝΔ του Γυθείου, 4 χλμ. από το Γερολιμένα και αποτελεί Δημοτικό Διαμέρισμα (472κ.) του Δήμου Οιτύλου, μαζί με τους οικισμούς Άγιο Γεώργιο (30κ), Άνω (54κ.) και Κάτω (32κ.) Γαρδενίτσα, Καλονιοί (45κ.), Άγιο Ιωσήφ,  Κεχριάνικα (51κ.), Νόμια (41κ.), Ψίον (29κ.) και Νέασα.

Το νεώτερο όνομα «Κοίτα» (= κοίτη) είναι δωρικής προέλευσης και φαίνεται να έχει τοπογραφική έννοια αλλά και πληθυσμιακή (= κοιτίδα), αφού εδώ ήταν από τους αρχαίους χρόνους πληθυσμιακό κέντρο στην ευρύτερη Δυτική Μέσα Μάνη.

Η Κοίτα «η πολυπυργού», εντυπωσιάζει πάντοτε τον επισκέπτη της Δυτικής (αποσκιερής) Μέσα Μάνης, παρά τις κραυγαλέες σύγχρονες αλλοιώσεις της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Το μέγα πλήθος πέτρινων πύργων και πυργόσπιτων καθορίζει τόσο μοναδικά το σπουδαίο αυτό χωριό της Μάνης.

Η ιστορία του όμως είναι πολύ παλαιότερη! Στην Ιλιάδα του ο Όμηρος (Β') αναφέρεται στην «Μέσσα ή Μέσση» την «πολυτρήρονα», δηλαδή με πολλά αγριοπερίστερα, η οποία τοποθετείται στο χώρο της σημερινής Κοίτας. Αιώνες αργότερα ο περιηγητής Παυσανίας την αναφέρει μαζί με το λιμάνι της που φαίνεται να είναι ο σημερινός Μέζαπος (Τηγάνι) ή ο Γερολιμένας (Ιερός Λιμήν). Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, πριν και μετά, είναι η κοιτίδα των «Νικλιάνων», μιας ισχυρής πατριάς της Μάνης - προύχοντες της οποίας υπογράφουν επιστολή, μαζί με εκπροσώπους άλλων μεγάλων οικογενειών, προς το Δούκα του Νεβέρ ζητώντας την βοήθεια για την απελευθέρωση της Ελλάδος (1618).

koita2.jpg (127210 bytes)Στη περιοχή αυτή, που είναι γνωστή ως «Νικλιάνικα», άρχισαν οι οχυρώσεις με τη κατασκευή των πρώτων πύργων και δικαίως θεωρείται η κοιτίδα των Μανιάτικων Πύργων. Οι Μεγαλογεννήτες, οι Σοϊλίδες και οι πατριές που ακολούθησαν, όπως Λιάνοι, Κουτρουλιάνοι, Τσιγκροσαουλιάνοι, Κουρικιάνοι, Κατειριάνοι, Καουριάνοι κ.ά., διαμόρφωσαν με τα πυργοσυγκροτήματά τους την οχυρωματική οικιστική σύνθεση του χωριού της Κοίτας.

Όπως και ο αρχικός οικισμός με τα μεγαλιθικά σπίτια, έτσι και ο νεότερος οικισμός στη Κοίτα έχει δύο βασικά τμήματα που υποδιαιρούνται στους μαχαλάδες των έξι μεγάλων γενών και σε τρία μικρά συγκροτήματα προσκολλημένων αχαμνόμερων. Κάθε μία από τις έξι κύριες γειτονιές περιλάμβανε 15-50 κτίρια οργανωμένα κατά συστάδες με τα σπίτια, τους πολεμόπυργους και τις εκκλησίες τους.

Μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα οι "βεντέτες" ο σκληρός νόμος του δικιωμού ή γδικιωμού της Μάνης, συγκλόνιζε την περιοχή με πλήθος θύματα. Τα ονομαστά Μανιάτικα μοιρολόγια που αναφέρονται στις αντεκδικήσεις αυτές είναι ιδιαιτέρως εντυπωσιακά.

Το 1871 στη Κοίτα ξέσπασε άγρια βεντέτα μεταξύ των Καουριάνων και των Κουρικιάνων, η οποία σύντομα γενικεύθηκε σ’ όλη σχεδόν τη Μάνη και η τάξη επανήλθε μετά από παρέμβαση του στρατού, επί Πρωθυπουργίας του Μανιάτη Αλέξανδρου Κουμουνδούρου.

Από την Κοίτα καταγόταν τόσο ο αρχηγός της Επανάστασης Εύβοιας - Κυκλάδων εναντίον του οθωνικού καθεστώτος Νικόλαος Λεωτσάκος (1862), όσο και ο Ήρωας του '21 Θοδωρής Μεσίσκλης, γνωστός και από μεταγενέστερο προσωπικό επεισόδιο με το Φέδερ. Εδώ γεννήθηκε και ανδρώθηκε ο Κωνσταντίνος Δαβάκης, ο Ήρωας Συνταγματάρχης του 1940-41 στα βουνά της Πίνδου.

Από την περιοχή της Κοίτας θα ξεχωρίσουμε και τρεις πνευματικές μορφές. Τον εκδότη Δημ. Δημητράκο -τον μεγάλο λεξικογράφο της ελληνικής γλώσσης, πολύτομο «Μέγαν Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης» θεωρείται μοναδικό για την πληρότητά του και αξεπέραστο ως σήμερα, που έγραψε και το λαογραφικό «Οι Νικλιάνοι» (1948), για τη Μέσα Μάνη.

Τον Πέτρο Καλονάρο, φιλόλογο -νομικό αλλά και προπολεμικό φωτογράφο της Μάνης -ο οποίος μελέτησε ξεχωριστά τον Ελληνισμό της διασποράς (κυρίως Κάτω Ιταλίας και Κορσικής). Και βέβαια δεν θα λησμονήσουμε τον αειθαλή επιστήμονα - ερευνητή Δικαίο Βαγιακάκο, για δεκαετίες Πρόεδρο της "Εταιρείας Λακωνικών Σπουδών" και πρωτοπόρο μιας πλούσιας πολυσχιδούς πνευματικής παραγωγής για τον τόπο μας που συνεχίζεται χωρίς καμία διακοπή.

Η περιοχή διαθέτει πολλά και σπουδαία βυζαντινά μνημεία - εκκλησίες της περιοχής, με σπουδαίο εξωτερικό διάκοσμο και θαυμάσιες τοιχογραφίες στο εσωτερικό τους, που αξίζουν την επίσκεψη και την προσοχή μας:

Στη Κοίτα Αγ. Θεράπων (14ος αι.) μονοκάμαρη με καμπαναριό του 14ου ή 15ου αιώνα, με εντοιχισμένο παλαιοχριστιανικό μάρμαρο, Προφήτης Ηλίας (17ος), Ταξιάρχης, Παναγίτσα (στο Καμπάκι), Παναγία (της Πάνω Χώρας) και Αγ. Απόστολοι (θεμελιώθηκε αρχές του 20ου αι. και δεν αποπερατώθηκε ακόμα). Στα «Ξέχωρα» της Κοίτας: Άγιος Σέργιος, Βάκχος και Γεώργιος η περίφημη Τρουλωτή ή Τουρλωτή, μονότρουλη, τετρακίονη με ωραίες τοιχογραφίες του 1170 μ.Χ., Αη Γιώργης (12ος αι.), Άγιος Νικόλαος (12ος αι.). Στους Καλονιούς η νεότερη εκκλησία του Αη Νικόλα και στον οικισμό του Αη Σούφη η ομώνυμη εκκλησία. Τέλος η Αγία Πελαγία στην κορυφή του βουνού (εδώ γίνεται μεγάλο προσκύνημα στις 4 Μαΐου) και οι Άγιοι Ασώματοι στο «Βουνί» (Κακό βουνό ή Χελιδόνι), στο δρόμο προς τη Λάγια, του 9ου - 10ου αι. Στην Γαρδενίτσα - Ράχη – Κάργης ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος (11ος αι.), Άγιος Πέτρος (11ος αι.) και Σωτήρας (11ος αι.). Στα Κεχριάνικα Άγιος Ανδρέας (13ος αι.).

Σήμερα στη Κοίτα διακρίνουμε το πυργοσυγκρότημα των Λιάνων που κατασκευάστηκε με διάφορες προσθήκες μεταξύ 1800 και 1850, το πολεμόπυργο του Βουδικλάρη (1763), τον εξαόροφο πύργο του Λαζαρόγγονα (1850), το τετραόροφο πύργο των Κουτρουλιάνων κ.ά.

Κοντά στη Κοίτα το μικρό χωριό Καλλονιοί με διατεταγμένους πύργους και τα Κεχριάνικα με τον «κόλουρο» Πολεμόπυργο των Κοτέων και μερικά ερειπωμένα εκκλησάκια.

Τελειώνοντας την ιστορική - μνημειακή περιήγησή μας στην Κοίτα να αναφερθούμε και στον πληθυσμό της περιοχής (Κοίτα, Νόμια, Καλλονιοί, Κεχριάνικα, Γαρδενίτσα κ.λπ. χωριά - οικισμοί). Στην απογραφή Γκριμάνι (1700) κατεγράφησαν περί τους 800 κατοίκους, οι οποίοι πολλαπλασιάστηκαν στη συνέχεια. Το 1910 ήταν περί τους 3.000, το 1971: 262 κάτοικοι, το 1991: 472 και το 2001: 399 κάτοικοι.

vagiakakou11.jpg (32691 bytes)
Πύργος Βαγιακάκου
lazaroggona2.jpg (37262 bytes)
Πύργος Λαζαρόγγονα
limperi.jpg (21477 bytes)
Πύργος Λυμπέρη
kita.JPG (43781 bytes)
Κοίτα

Elliniko_Panorama_koita.jpg (88552 bytes)
Κοίτα


Νέασα
k_aggeorgios1a.jpg (51581 bytes)
Άγιος Γεώργιος
k_aggeor_alogakou_arnaouti.JPG (39110 bytes)
Άγιος Γεώργιος - Πύργοι Αλογάκου και Αρναούτη
k_aggeorgios2.JPG (53337 bytes)
Άγιος Γεώργιος


 


Μετονομασίες ] Αρεόπολη ] Άλικα ] Βάθεια ] Βαχός ] Γέρμα ] Γερολιμένας ] Δρύαλος ] Καρέα ] Κελεφάς ] [ Κοίτα ] Κούνος ] Κρυονέρι ] Μίνα ] Μπουλαριοί ] Νέο Οίτυλο ] Οίτυλο ] Πύργος Διρού ] Τσικαλλιά ]