Νεολιθικό Μουσείο Διρού

Πόλος έλξης για την εγκατάσταση του ανθρώπου στο σπήλαιο ήταν το άφθονο πόσιμο νερό της λίμνης που υπάρχει στο εσωτερικό του. Μια ομάδα νεολιθικών ναυτικών που παρέπλεαν τον κόλπο του Διρού στο ταξίδι τους για Μήλο προκειμένου να εφοδιαστούν οψιανό, το πολύτιμο αυτό σκληρό ηφαιστειογενές υλικό, κατάλληλο για την κατασκευή εργαλείων και όπλων, φαίνεται ότι προσορμίστηκαν εδώ, εντόπισαν το νερό και εγκαταστάθηκαν στο σπήλαιο και στην περιοχή.

Οι απασχολήσεις, οι παραγωγικές εξειδικεύσεις, οι καθημερινές δραστηριότητες και οι συνήθειες της ζωής, τα ταφικά έθιμα, οι θρησκευτικές πεποιθήσεις, οι καλλιτεχνικές ευαισθησίες και οι πνευματικές ανησυχίες της νεολιθικής κοινότητας του Διρού ανιχνεύονται και παρακολουθούνται στα ευρήματα που έφερε στο φως η ανασκαφική έρευνα.

Το Νεολιθικό Μουσείο Διρού περιέχει εκθέματα αποκλειστικά από μία γεωγραφική και πολιτισμική ενότητα. Η επικοινωνία του επισκέπτη με τα εκθέματα και η κατανόηση του κάθε αντικειμένου μέσα στο σύνολο ήταν η βασική κατεύθυνση των συντελεστών της έκθεσης, έτσι ώστε ο επισκέπτης να μπορεί ευκολότερα να προσεγγίσει τη ζωή της νεολιθικής κοινότητας.

Το σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο, ως κατοικία, ως εργαστήριο, ως απέραντη αποθήκη αγαθών και παράλληλα ως νεκροταφείο και τόπος λατρείας.

Ο πλούτος και η ποιότητα των ευρημάτων αποδεικνύουν ότι στο Διρό αναπτύχθηκε μια πολυάνθρωπη δυναμική κοινωνία που εξελίχθηκε σε σημαντικό κέντρο με γεωργοκτηνοτροφικό και παράλληλα με έντονο εμποροναυτικό χαρακτήρα.

Τα αρίστης κατασκευής εργαλεία από λίθο, κόκαλο και οψιανό, η εξαίρετη γραπτή, διακόσμητη και ανάγλυφη κεραμική, τα χαρακτηριστικά σύνεργα υφαντικής, βελόνες και σφονδύλια, τα λεπτοκαμωμένα οστέινα, λίθινα, αλλά και αργυρά κοσμήματα, τα κομψά πήλινα και μαρμάρινα ειδώλια και το άφθονο, άριστα διατηρημένο σκελετικό υλικό ανθρώπων και ζώων, καθιστούν το σπήλαιο Αλεπότρυπα Διρού σπουδαίο αρχαιολογικό χώρο με μοναδικό επιστημονικό ενδιαφέρον.

Η νεολιθική κοινότητα στο Διρό αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια της Νεότερης και της Τελικής Νεολιθικής περιόδου (4800-3200 π,Χ.). Η ζωή της κοινότητας διακόπηκε απότομα γύρω στα 3200 π.Χ. από ισχυρό σεισμό που είχε ως αποτέλεσμα να φράξει η είσοδος του σπηλαίου. Οι εγκλωβισμένοι στο σπήλαιο πέθαναν από την πείνα, ενώ όσοι βρέθηκαν στο ύπαιθρο, εγκατέλειψαν την περιοχή γιατί στερήθηκαν το πόσιμο νερό.

Κείμενο από την έκδοση του Νεολιθικού Μουσείου Διρού.