Το εκκλησάκι είναι παρεκκλήσι του Δημοτικού Διαμερίσματος Τσερίων που βρίσκεται σε υψόμετρο 780μ. στη πλαγιά της Ραβούγκιας (υψ. 1251μ.). Τα Τσέρια είναι Δ.Δ. του Δήμου Λεύκτρου της Έξω Μάνης (Μεσσηνιακής) και, σύμφωνα με τη παράδοση, η κατασκευή του έγινε από τους κατοίκους του. Τα Τσέρια αποτελούνται από έξι οικισμούς και εμφανίζονται σε πηγή για πρώτη φορά, ως Ceria di Adruvista, σε κατάλογο του 1618¹, αλλά ο οικισμός Λεφτίνι των Τσερίων είναι ο αρχαιότερος. Εμφανίζεται για πρώτη φορά σε Βενετική πηγή το 1480, ως castello Lestini και casale Leftini².

Η παράδοση αναφέρει ότι: «μετά από Τάμα πιστού, οι εργάτες προσπάθησαν να κτίσουν το εκκλησάκι στην απέναντι κορφή (Χαλασμένο Βουνό, υψ. 2203μ.), αλλά τα υλικά το βράδυ εξαφανίζονταν και τα έβρισκαν την επομένη στη ψηλότερη κορφή όπου τελικά κατασκευάστηκε³.

Το εκκλησάκι όμως έχει κατασκευαστεί πολύ νωρίτερα, χωρίς να γνωρίζουμε ακριβώς το πότε. Είναι γνωστό πάντως ότι οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν τη ψηλότερη κορφή του Ταϋγέτου ιερή τοποθεσία του Ήλιου και πραγματοποιούσαν διάφορες θυσίες⁴. Οι Χριστιανοί είχαν τη συνήθεια να κατασκευάζουν ναούς στη θέση των αρχαιοελληνικών ναών, για να σβήσει η ειδωλολατρική θρησκεία του δωδεκάθεου.

Ο αείμνηστος Σταύρος Χ. Σκοπετέας, φιλόλογος και Διευθυντής της βιβλιοθήκης της Βουλής αναφέρει⁵: «…Εις τα μέρη ταύτα του Ταϋγέτου όπου η Άρτεμις ηυφραίνετο κυνηγούσα και ο Παν μετά των Σατύρων, Νυμφών και χαρίτων ωχρούντο τον αιώνιον χορόν των, και όπου το Ιερόν του Ηλίου αντικατέστησεν εν τη εσχάτη των κορυφών του όρους ο πλακοσκεπής Ναΐσκος του παλιού της Γραφής Προφήτου…».

Σ’ αυτά τα όρη ήρθανε
οι παλαιοί Σπαρτιάτες και είναι αυτοί
που λέγονται τη σήμερον Μανιάτες.
Για να φυλάξουν την τιμή
και την ελευθερία
Έφτιαξαν πόλεις στα βουνά
και περισσά χωρία.

Σύμφωνα με τον Ιστορικό και Συγγραφέα κ. Ανάργυρο Κουτσιλιέρη, «το Μακρυνός Ηλίας δηλώνει το εντυπωσιακόν μέγεθος του όρους και όχι την πολύ απέχουσαν βουνοκορφήν».

Η Ιστορία αναφέρει ότι ο Ιμπραήμ πασάς στις 21 Αυγούστου του 1826, μετά τις νικηφόρες μάχες των Μανιατών στη Βέργα και στο Διρό, επιτέθηκε στη Μάνη από την ανατολική πλευρά του Ταΰγέτου και έφθασε στη θέση Άγιος Δημήτριος. Διαίρεσε το στρατό του σε δυο τμήματα και ο ίδιος «…ως άλλος Ξέρξης ανέβη εις την κορυφήν του Προφήτη Ηλιού…»⁷ για να εποπτεύει τη μάχη.

Στα αγκωνάρια των κτισμάτων δίπλα από το εκκλησάκι παρατηρούμε αναμνηστικές επιγραφές και χρονολογίες, των ετών 1881, 1892, 1898, 1901, 1938 και αναρίθμητες άλλες, που ίσως να είναι και παλαιότερες.

Παραπομπές
1. Βιβλίο Κώστα Κόμη «Πληθυσμός και οικισμοί της Μάνης (15^ος – 19^ος αιώνας), Ιωάννινα 1995, εκδόσεις Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
2. C. Sathas, Documents ineditis, τομ.6, σς 221, 226, στο βιβλίο της σημείωσης.
3. Παράδοση αναφερόμενη στο βιβλίο του Δάσκαλου κ. Σταύρου Σωτ. Ξανθέα, από τα Τσέρια, με τίτλο «ΤΑ ΤΣΕΡΙΑ Λαογραφική Μελέτη», Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών (Τόμοι 2), Αθήνα 1982. Στο ίδιο βιβλίο αναφέρονται και άλλες παραδόσεις για το τρόπο υπαγωγής του Ναΐσκου στα Τσέρια από το Εξωχώρι και για τη παράδοση που αναφέρει τη μάχη που έγινε μεταξύ Τσεριωτών και Πισωμεριτών στη θέση «Δώδεκα».
4. Παυσανίας Γ 20, 4.
5. «Η ένδοξος εποποιία των Μανιατών κατά του Ιμβραήμ Πασά», Σταύρου Χ. Σκοπετέα, έκδοση Γιώργου Μ. Μπουσμπουκέα και Συλλόγου Εξωχωριτών «Η ΑΝΔΡΟΥΒΙΣΤΑ», επιμέλεια έκδοσης Τάσος Κατσικέας, Αθήναι 2001.
6. Από το βιβλίο του Πάνου Ν. Παναγιωτούνη «Η Μάνη και ο Μανιάτης Ποιητής Νικήτας Νηφάκος» Εκδόσεις Το Ελληνικό Βιβλίο.
7. «Η ένδοξος εποποιία των Μανιατών κατά του Ιμβραήμ Πασά», Σταύρου Χ. Σκοπετέα, έκδοση Γιώργου Μ. Μπουσμπουκέα και Συλλόγου Εξωχωριτών «Η ΑΝΔΡΟΥΒΙΣΤΑ», επιμέλεια έκδοσης Τάσος Κατσικέας, Αθήναι 2001. Γενική εφημερίδα της Ελλάδος, 8 Σεπτεμβρίου 1826, αρ. φ. 90, σελ. 358. Σπηλιάδου Ν., Απομνημονεύματα Αθήνησιν 1857, Τ. Γ΄,σ. 117. Τρικούπη Σπ. Τ.Δ. σελ. 27. Οικονόμου Μ. Ιστορικά της Ελληνικής Παλιγενεσίας, Αθήναι 1873, σελ. 647.