Ορχιδέα «Βελονάκι» (Ophrys apifera, Ophrys insectifera)

Ανήκει στην οικογένεια των Ορχεοειδών (Orchidaceae). Η ορεινή χλωρίδα περιλαμβάνει μικρές και χαριτωμένες ορχιδέες που βγαίνουν στους αγρούς και στα βουνά. Η σύνθεση και η σπανιότητα των χρωμάτων του άνθους της, την κάνουν να ξεχωρίζει μέσα απ' όλα τ' άλλα είδη της Μανιάτικης βλάστησης.

Το άνθος της αποτελείται από έξι πέταλα, απ' αυτά δύο είναι ενωμένα προς τα άνω εσωτερικώς ώστε να σχηματίζουν ένα είδος κράνους, τρία περισσότερο ή λιγότερο πεπλατυσμένα είναι στραμμένα προς τα άνω και ένα έκτο εντελώς διαφορετικό από τ' άλλα στραμμένο προς τα κάτω. Το γλωσσάριο αυτό μοιάζει στη μορφή με κοίλο σπιρούνι, του οποίου επιμηκύνεται η βάση. Έχει διαστάσεις και χρώματα που χαρακτηρίζουν τα είδη των Ορχεοϊδών, αλλά το συγκεκριμένο έχει καφέ γλωσσάριο και ροζ ορθοπέταλα. Τα φύλλα της βγαίνουν στη βάση απ' το κέντρο της οποίας υψώνεται το ανθοφόρο στέλεχος.

Στη Μάνη υπάρχουν πολλά είδη που το καθένα τους παρουσιάζει μια σειρά από σπάνιες συνθέσεις χρωμάτων όπως η κίτρινη με κίτρινο γλωσσάριο και πράσινα ορθοπέταλα, η βυσσινιά με βελούδινο βυσσινί γλωσσάριο και άσπρα ορθοπέταλα, η ροζ, με ροζ ορθοπέταλα και καφεπράσινο γλωσσάριο. Το Βελονάκι ή Βελονάτσι, έχει παρατηρηθεί στο Ταίναρο, στο Δρύαλο, στο δάσος της Βασιλικής και στα Αλτομιρά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν φύεται και αλλού.

Σύμφωνα με την παράδοση¹ οι κοπέλες μάζευαν το λουλούδι της και έβαζαν το δάχτυλό τους ανάμεσα στα πέταλά της λέγοντας: «Δωσ’ μου κόρη το βελόνι να σου ράψω το σεντόνι». Μέσα απ' τα πέταλα πεταγόταν τότε ένα κίτρινο βελονάκι που κολλούσε πάνω στα δάκτυλα.

Παραπομπή
1. Διήγηση της Βούλας Δημέα από τα Τσέρια.