| |
Ο ΑΪ-ΓΙΩΡΓΗΣ (Των
Στεφανοπουλιάνων)
Απόσπασμα από το
βιβλίο του Μιχάλη Γρηγ. Μπατσινίλα «ΟΛΕΣ ΟΙ
ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΤΟΥ ΟΙΤΥΛΟΥ».
Ο
μονοκάμαρος ναός του Αγίου Γεωργίου
βρίσκεται στον Πάνου Μαχαλά του Οιτύλου και
συγκεκριμένα απέναντι από την θέση Τυλιγή1
(εκεί τύλιγαν το πανί του αργαλειού οι
Πανουμαχαλιώτες), αφού περάσουμε το
γεφυράκι στο λαγκαδάκι του Καστάνουκα και
κοντά στο δεντρό του Αϊ-Δημήτρη.
Η εκκλησία είναι
χτισμένη πάνω στο παλιό λατομείο, μάλιστα
το εσωτερικό του ναού καταλαμβάνει ένα
βαθύτερο επίπεδο και μπαίνει κανείς με κάνα-δυο
σκαλιά. Μπροστά από την εκκλησία περνά ο
δρόμος που οδηγεί στον Αϊ-Δημήτρη και στην
συνέχεια αφού διακοπεί από την δημοσιά (αμαξιτό
δρόμο), οδηγεί στα χωράφια (Απεράτες,
Χαμωλαίος κ.ά). Ολόκληρος ο δρόμος αυτός
έχει φανερά τα σημάδια της εκλατόμευσης
ογκολίθων, ήταν ένα εργοτάξιο στα χρόνια
των Φράγκων που έφτανε σχεδόν μέχρι το
Ρωμαϊκό λατομείο του Χαμωλαίου.
|
Οι
Φράγκοι καταχτητές με τον Βιλλαρδουίνο
θέλησαν να επισκευάσουν το παμπάλαιο
κάστρο του Βοιτύλου, που λεγότανε Μάϊνα και
Μαίνη, γι’ αυτό έβαλαν τους ντόπιους
πετροφάους και δούλευαν στο λατομείο μέρα
και νύχτα για να τελειώσει το κάστρο,
εκείνοι που πλήρωσαν περισσότερο ήσαν οι
Σλάβοι Μεληγγοί, που πιάνονταν αιχμάλωτοι
και δούλευαν αλυσοδεμένοι να φτιαχτεί το
κάστρο και να γίνει μόνιμη φοβέρα τους.
Οι σκαλιστές
χιουτάρες (απότομο κατηφορικό έδαφος) της
Τυλιγής και της Κούτσουβας, δείχνουν ακόμη
και σήμερα την κατεύθυνση που έπαιρναν οι
πελεκημένοι ογκόλιθοι κατευθυνόμενοι στο
λαγκαδάκι του Καστάνουκα και από εκεί με
ξύλα και σχοινιά τις προωθούσαν στο Κάστρο.
Ο καταχτητής βιαζότανε να τελειώσει το
κάστρο και τα βογκητά μεγάλωναν των
σιδηροδέσμιων Μεληγγών, τις βρόχινες και
παγερές νύχτες του Χειμώνα για καταφύγιο
είχανε τα σπηλιάκια του Καστάνουκα.
Μοναδική παρηγοριά έμενε η προσευχή στον
Θεό και στην Παναγία, ιδιαίτερα μάλιστα
εναπόθεταν τις ελπίδες τους στους
καβαλάρηδες κονταροφόρους άγιους της
Χριστιανοσύνης τον Αϊ-Γιώργη και Αϊ-Δημήτρη.
Πάρα πολλοί πέθαναν πάνω στην εξαθλιωτική
δουλειά με τον βούρδουλα (μαστίγιο) και ο
τόπος σφραγίστηκε στην ψυχή τους με κατάρα,
γι’ αυτό ποτέ δεν οικοδομήθηκαν σπίτια
πάνω στο λατομείο, ακόμη και μέχρι σήμερα,
μονάχα δύο εκκλησιές έφτιαξαν στον Αϊ-Γιώργη
και στον Αϊ-Δημήτρη, ο τόπος έμεινε
Αγιάτικος.
|
Την
άγραφη αυτή ιστορία την ξετυλίγει η
ενεπίγραφη πλάκα που βρίσκεται
εντοιχισμένη πάνω από την κυρία είσοδο του
ναού και έχει σχήμα ορθογώνιου
παραλληλεπίπεδου διαστάσεων 103Χ11Χ9,2
εκατοστά. Αποτελεί σήμερα την ποδιά του
ανακουφιστικού τόξου (η βάση του μικρού
αψιδωτού ντουλαπιού με την αγιογραφία του
Άγιου).
Η πλάκα έχει δύο
επιγραφές και έχει τοποθετηθεί ανάποδα,
αλλά με τέτοιο τρόπο που να φαίνονται οι
επιγραφόμενες πλευρές της. Οι επιγραφές
αυτές απασχόλησαν τους ειδικούς από τα
παλιά χρόνια μέχρι σήμερα. Σήμερα οι βάσεις
του αψιδωτού ντουλαπιού (ανακουφιστικού
τόξου), στηρίζονται στις δύο πλευρές της
πλατιάς επιφάνειας και πάνω στα γράμματα,
έτσι ώστε να μη μπορεί κανείς να την
διαβάσει ολόκληρη. Αυτό σημαίνει ότι
παλιότερα είχε άλλη θέση και ήταν δυνατή η
ανάγνωσή της από τους τότε μελετητές.
Η επιγραφή της
πλατιάς επιφάνειας2
μαρτυρεί την ίδρυση του ναού που έγινε στην
μνήμη των αδικοχαμένων Σλάβων Μεληγγών «Μύστητη
κύριε των προκοιμηθέντων πατέρων και
αδελφών», με πρωτοβουλία και χρήματα της
Σλαβουροπούλας, -μιας κόρης των Σλαβούρηδων-
και με την υποστήριξη του παπά-Νικολού και
της γυναίκας του Καλής, καθώς επίσης και του
μοναχού Θεόδουλου.
|
Αργότερα το
1331-32 όταν βασίλευε στο Βυζάντιο ο
Ανδρόνικος γιος του Μιχαήλ Παλαιολόγου και
αρχηγός των εξελληνισμένων πλέον Σλάβων-Μεληγγών
της Μάνης ο «σευαστός Τζάσης του Δρόγγου»
κυρ Κωνσταντίνος Σπανίς. Με πρωτοβουλία
πάλι των απογόνων της Σλαβουροπούλας, του
κυρ Λαριγγά Σλαβούρι και της γυναίκας του
Άννας, έφτιαξαν από την αρχή μεγαλύτερη
εκκλησία και με την βοήθεια όλων των
Μεληγγών του Οίτύλου που μένανε στην γύρω
περιοχή έξω από το Κάστρο της Μάϊνας, στον
σημερινό Πάνου Μαχαλά και στην Σλαβική
συνοικία της Κούτσουβας, όπως μαρτυρεί και
το Σλαβικό τοπωνύμιο. Έγραψαν και ιδρυτική
επιγραφή3
μα δεν διάλεξαν κανένα καινούργιο μάρμαρο,
αλλά το ίδιο με την παλιά επιγραφή και το
χάραξαν στην στενή πλευρά της πλάκας, σ’
αυτήν αναφέρεται επίσης και ο Μεληγγός που
είχε διορισθεί από τον Βυζαντινό διοικητή
να εφαρμόζει τον νομοκανόνα, ο Σαβατιανός ο
Κοπωγίς και η γυναίκα του Ελεύνη (Ελένη).
Η πλάκα αυτή
πρέπει να χρησιμοποιήθηκε τότε ως το πάνω
ανώφλι της τότε μικρής και στενής εξώπορτας.
Η νέα επιγραφή της στενής πλευράς ήταν
σωστά τοποθετημένη και διαβαζότανε
ελεύθερα, όσο για την παλιά επιγραφή της
πλατιάς πλευράς της πλάκας διαβαζότανε και
αυτή άνετα από κάποιον που καθότανε στην
είσοδο κάτω από την επιγραφόμενη πλάκα
ανώφλι.
Ο Αϊ-Γιώργης
ήταν τότε η εκκλησιά της οικογένειας
Σλαβούρη, η οικογένεια αυτή ίσως αργότερα
άλλαξε το επώνυμό της προς το Ελληνικότερο
και έγινε Λασβούρη. Αυτή ίσως ήταν η
οικογένεια που έδωσε καταφύγιο και στέγη
στον κατατρεγμένο από τους Τούρκους
Κομνηνό. Ο Πέτρος Λασβούρης4
σύμφωνα με την ιστορία του παπά Νικόλα στα
Κόρσικα, έκανε γαμπρό τον νεοφερμένο στο
Βοίτυλο βασιλόπαιδα και οι απόγονοί του
Στεφανοπουλιάνοι τον έχουν μέχρι σήμερα
για οικογενειακό τους ναό.
Γύρω στα 1829-30 με
αρχαιολογική αποστολή, επισκέφθηκαν τον
ναό οι Le Bas – Waddington5,
τότε για πρώτη φορά αντέγραψαν ολόκληρες
και τις δύο επιγραφές, γιατί σίγουρα η πλάκα
ήταν ακόμη στην αρχική της θέση ως ανώφλι
της κυρίας εισόδου της νότιας πλευράς του
ναού.
|
Ο
παλαιός ναός ήταν σε μήκος από το ιερό μέχρι
την εξώπορτα. Η εξώπορτα από το μέσα μέρος
έχει για ανώφλι ένα μαρμάρινο
αρχιτεκτονικό μέλος από παλαιοχριστιανικό
ναό. Αργότερα οι Στεφανοπουλιάνοι
επεξέτειναν τον ναό εις βάρος του
νεκροταφείου προς τα δυτικά και έγινε
διπλάσιος σε μέγεθος, εκεί υπάρχει μία
πορτούλα και πέντε μεγάλα σκαλοπάτια με ένα
βάθρο, που ίσως χρησίμευε και για άμβωνας. Η
ανακαίνιση αυτή είναι μετά την αγιογράφηση
του 1866, τότε άνοιξαν και το παράθυρο
κόβοντας στην μέση δύο αγιογραφίες στον
κυρίως ναό.
Στην ανακαίνιση αυτή
η είσοδος μεγάλωσε και η πλάκα έσπασε στα
δύο, γι’ αυτό και την ενεπίγραφη αλλά
σπασμένη πλάκα την έβαλαν από πάνω από το
καινούργιο ανώφλι της εξώπορτας, αλλά
ανάποδα για να φαίνονται και οι δύο
ενεπίγραφες πλευρές. Η επιγραφή της πλατιάς
επιφάνειας όμως καλύφθηκε στα άκρα της από
το αψιδωτό ντουλάπι με την αγιογραφία του
κονταροφόρου καβαλάρη Άγιου Γιώργη, έτσι η
Άννα Αβραμέα την επιγραφή της πλατιάς
επιφάνειας δεν μπόρεσε να την διαβάσει
ολόκληρη, όπως οι Le Bas – Waddington το 1830.
Το 1974 οι
φιλότιμες προσπάθειες που κάνει να
αναδείξει την ιστορία του Οιτύλου η
Οιτυλιωτόνυφη Άννα Αβραμέα6
κατέγραψε όλες τις επιγραφές του Αϊ-Γιώργη
με αναλυτική παράθεση και συγκρίσεις όλων
των προηγούμενων ερευνητών και μελετητών,
με παραπομπές και βιβλιογραφία.
|
Στο
ιερό της εκκλησίας ανεβαίνεις με δύο
σκαλοπάτια, έχει δύο μόνο εισόδους στο
χτιστό τέμπλο, η είσοδος που είναι από την
μεριά της Πρόθεσης έχει για ανώφλι ένα
μάρμαρο με κοσμήτη από παλιά χριστιανική
εκκλησία. Στην γωνία της στενής οριζόντιας
ταινίας του κοσμήτου είναι χαραγμένη
επιγραφή7
που αναφέρει: + ΕΤΗ SωΜΓ΄
Όπως αναφέρει η Άννα
Αβραμέα πρόκειται για ημερομηνία 6843=1334/1335,
που έγινε μια μεγάλη μάχη στο Οίτυλο την
άνοιξη του 1335 με τους Τούρκους του Εμίρη του
Αϊδινίου Umur και τους νίκησαν οι δυνάμεις
του Κωνσταντίνου Σπανί. Υποθέτει η Άννα
Αβραμέα ότι η έδρα του Σπανί ήταν το Οίτυλο,
εγώ πάω ένα βήμα πιο μπροστά και λέω ότι η
σημερινή οικογένεια Σπανέας που ανήκει
στην φατρία των Στεφανοπουλιάνων είναι οι
απόγονοι του Σπανί και ήρθαν από την
Γιάννιτσα και την Ανδρούβιστα και
κατοίκησαν έξω από το κάστρο του Βοιτύλου,
στον σημερινό Πάνου Μαχαλά για να είναι
δίπλα από την διοίκηση των Παλαιολόγων που
ήταν μέσα στο κάστρο στο Βοίτυλο.
Η περιοχή που
διοικούσαν τότε οι Σπανέοι ήταν από την
Πολιάνα μέχρι την Αγία Σιών και όλο τον
ορεινό Ταΰγετο μέχρι το σημερινό χωριό
Σπανέϊκα κοντά στην Μεγαλόπολη. Οι Σπανέοι
στον Αϊ-Γιώργη θάβονταν καταμεσής στην καλή
λούρα του νεκροταφείου και δεν είχαν
αδελφική συγγένεια με κανένα άλλο σόι των
Στεφανοπουλιάνων. Το μέρος της ταφής τους
έδειχνε μέχρι σήμερα την κυρίαρχη
ιδιοκτησία τους στον Αϊ-Γιώργη, εν
αντιθέσει με τις περισσότερες οικογένειες
της φατρίας των Στεφανοπουλιάνων, που
θαβόντουσαν ακουμπισμένοι στην
νεροδιαβασία του τοιχίου της εκκλησίας και
κοντά στους τοίχους του νεκροταφείου, εκτός
από τους Κατσαριάνους που είχαν μία μεγάλη
σχετικά έκταση αλλά με πέτρα ριζωμιάς στο
ανατολικό τμήμα του νεκροταφείου.
|
Η
Αγία Τράπεζα στο ιερό στηρίζεται σε ένα
κιονόκρανο που βρίσκεται πάνω σε ένα
ραβδωτό κίονα με το αυθεντικό τους χρώμα
που έχουν προέλευση από τον ναό του Σάραπι
που έγινε ο πρώτος επισκοπικός ναός του
Σωτήρα στα πρώτα Χριστιανικά χρόνια και τα
λείψανά του μοιράστηκαν στις εκκλησίες για
ευλογία. Στο κιονόκρανο οι χριστιανοί έχουν
σπάσει τις φούντες όπως άλλωστε συμβαίνει
και στον Σωτήρα. Στο ιερό υπάρχει άλλο ένα
ίδιο αλλά ασπρισμένο κιονόκρανο.
Στον εξωτερικό τοίχο,
στην νότια πλευρά, ψηλά κοντά στην γωνία με
την είσοδο του νεκροταφείου, είναι
εντοιχισμένο ένα σπασμένο τμήμα από
παλαιοχριστιανικό ναό, που όμοιά του και σε
καλύτερη κατάσταση βρίσκονται
εντοιχισμένα στον Άγιο Πετράκη και στην
Αγία Τριάδα.
Στον εξωτερικό τοίχο
δεξιά από την πόρτα του νεκροταφείου είναι
εντοιχισμένο ένα μάρμαρο από παλιά
εκκλησία με ένα σκαλιστό σταυρό.
Η ορθογώνια χτιστή
είσοδος του νεκροταφείου έχει και
καγκελόπορτα, αριστερά όπως μπαίνουμε
είναι η κυβούρα του Ζαγκλή (δεν υπάρχει
κανείς τους σήμερα στο Οίτυλο), εκεί μέσα
θάφτηκε και ο Γιαννούκος (Γιαννουκέας), που
ήταν ο σέμπρος (υπηρέτης) του Ζαγκλή.
Συνέχεια αριστερά επάνω είναι το
Κατσαριάνικο λουρί. Δεξιά όπως μπαίνουμε
στο νεκροταφείο, γωνία με την εκκλησία και
ακουμπιστά στο τοιχίο ο Κουμουτσιάνικος
όλος λαξευτός και μέχρι κάτω στο τοιχίο (νεροδιαβασία),
οι Κατσουρμπιάνοι. Στο κέντρο καταμεσής το
Σπανιάνικο λουρί, στο πάνω μέρος ήταν η
παλιά κοκαλιάρα, που την μετέφεραν
τελευταία στο πάνω μέρος του νεκροταφείου
κοντά στον τοίχο.
|
Από πάνω από το λουρί
των Σπανέων οι Πατρικαρέοι και πιο πάνω
κοντά στο τοίχο του νεκροταφείου οι
Πετούσηδες (Ζαρρέας, Κουρμπέλης, Κουσελάς,
Γαλάρης, αυτός είναι λαξευτός και τμήμα του
φέρετρου πάει σε σπηλαιώδη σκάλισμα,
τελευταία που θυμάμαι να θάφτηκε σ’ αυτόν
ήταν η γυναίκα του γέρου Θωμά Γαλάρη, που
παρ’ όλο που είχαν αγοράσει σπίτι στον
Κάτου Μαχαλά, εν τούτοις θαβόντουσαν στην
εκκλησία τους στον Αϊ-Γιώργη). Πιο κάτω στο
κέντρο δίπλα ανατολικά από τους Σπανέους το
Γιαννιάνικο λουρί και για τον Μελιγκόνη,
Γριβέα, Λάσκαρη, Κουναδέα, κλπ. Σήμερα στο
νεκροταφείο εκτός από την κυβούρα του
Ζαγκλή σώζεται το μαρμαρόχτιστο καμάρι του
Κουσελά και η κοκαλιάρα με τα οστά.
Η
αγιογράφηση της εκκλησιάς είναι του 1866.
Στο ιερό υπάρχει
αγιογράφηση και αυτή περιορίζεται στην
Πρόθεση όπου είναι η αγιογραφία της
Αποκαθήλωσης και στο μοναδικό κλίτος της
Αγίας Τράπεζας, όπου είναι ολόκληρο
αγιογραφημένο και πάνω από το κλίτος, ψηλά η
αγιογραφία με το Άγιο Μανδήλιον. Στο
κλίτος στην περίοπτη θέση, ψηλά στην τρίτη
σειρά αγιογράφησης βρίσκεται η Πλατυτέρα
και μπροστά της ο γιος της ο Ιησούς Χριστός
περιστοιχιζόμενοι με δύο αγγελούδια και
δύο μορφές αγίων.
Στην από κάτω δεύτερη
σειρά είναι ο Μυστικός Δείπνος με τον Ιησού
στην μέση σε τράπεζα, σε διπλή εικόνα μία
που κοιτάζει τους έξι μαθητές προς τα δεξιά
του, τους δίνει το ψωμί (ένα καρβελάκι) και
από πάνω από το κεφάλι του υπάρχει η
επιγραφή «ΛΑΒΕΤΕ ΦΑΓΕΤΕ ΤΟΥΤΟ ΕΣΤΙ ΤΟ ΣΩΜΑ
ΜΟΥ», οι έξι αυτοί μαθητές είναι δίπλα από
τον Χριστό ο Πέτρος μετά ο Ματθαίος, ο
Ανδρέας, ο Βαρθολομαίος, ο Θωμάς και
τελευταίος ο Ιούδας. Η άλλη εικόνα του
Χριστού που κοιτάζει προς τα αριστερά του,
τους δίνει το κρασί με δισκοπότηρο και πάνω
από το κεφάλι του η επιγραφή «ΠΙΕΤΕ ΕΞ ΑΥΤΟΥ
ΠΑΝΤΕΣ ΤΟΥΤΟ ΕΣΤΙ ΤΟ ΑΙΜΑ ΜΟΥ» και πρώτον
δίπλα του έχει τον Ιωάννη, μετά τον Μάρκο,
Λουκάς, Σίμων, Ιάκωβος και τελευταίος ο
Φίλιππος.
|
Στην από κάτω πρώτη
σειρά είναι ο Ιησούς Χριστός στην μέση με
την επιγραφή «ΖΩΟΦΟΡΟΣ ΑΡΤΟΣ» έχοντας
τρεις Άγιους προς τα δεξιά του, πρώτον τον
Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, μετά τον Άγιο
Αθανάσιο και τον Άγιο Νικόλαο. Προς τα
αριστερά του έχει πρώτον δίπλα του τον Άγιο
Βασίλειο μετά τον Άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο
και τον Άγιο Σπυρίδωνα.
Στην αριστερή πλευρά
της Ωραίας Πύλης είναι ολόσωμη αγιογραφία
της αγίας Άννας και στην δεξιά ο Ιωακείμ,
από πάνω είναι αγιογραφημένο ένα αγγελούδι.
Στο τέμπλο ψηλά πάνω
από τις δύο εισόδους –στο δωδεκάορτο- είναι
στην μέση είναι ο Χριστός και έχει δεξιά του
την μητέρα του, μετά τον Πέτρο, τον Ιωάννη,
τον Μάρκο, τον Ανδρέα, τον Ιάκωβο και τον
Θωμά. Στ’ αριστερά του Χριστού είναι ο
άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, μετά ο Παύλος, ο
Ματθαίος, ο Λουκάς, ο Σίμων και ο Φίλιππος.
Από κάτω από τις αγιογραφίες τους υπάρχει
επιγραφή που λέει: «ΟΡΩΝ ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ
ΤΡΑΠΕΖΗΣ ΚΥΡΙΟΥ ΣΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΤΡΕΜΟΝ
ΑΝΘΡΩΠΑΙ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΕΒΟΝ ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΑΡ ΕΝΔΟΝ
ΘΗΕΤΑΙ ΚΑΘΕΚΑΣΤΙΝ Ο ΚΥΡΙΟΣ ΕΒΑΣΙΛΕΥΣΕΝ
ΕΥΠΡΕΠΕΙΑΝ».
Εξωτερικά στον
κυρίως ναό αριστερά της Ωραίας Πύλης είναι
η αγιογραφία της Παναγίας της
βρεφοκρατούσας (με τον Χριστό στην αγκαλιά
της), έχει την επιγραφή «Η ΚΥΡΙΑ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ»
με δύο αγγελούδια δεξιά κι αριστερά στο
κεφάλι της, στα πόδια της και στην βάση του
θρόνου που κάθεται είναι αγιογραφημένοι
εκατέρωθεν ένας άγιος στα αριστερά και μία
αγία στα δεξιά.
|
Δεξιά της Ωραίας
Πύλης είναι η αγιογραφία του ένθρονου Ιησού
με την επιγραφή «Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΔΟΞΗΣ ΚΑΙ
ΜΕΓΑΣ ΑΡΧΙΕΡΕΥΣ», περιστοιχούμενος με έξι
μορφές αγίων, δεξιά έχει τον ευαγγελιστή
Ιωάννη από κάτω τον Μάρκο και πιο κάτω τον
προφήτη Ησαΐα, Αριστερά του έχει τον
ευαγγελιστή Ματθαίο, από κάτω τον Λουκά και
πιο κάτω τον προφήτη Δανιήλ. Δεξιότερα
είναι η βάπτιση του Χριστού και από κάτω η
αγιογραφία του Αγίου Σάββα.
Στο
νότιο τοίχο δίπλα από την βάπτιση του
Χριστού και τον άγιο Σάββα είναι μία μεγάλη
και ολόσωμη αγιογραφία με φτερά του αγίου
Ιωάννη του Πρόδρομου. Δίπλα του είναι μία
ολόσωμη αγιογραφία του αγίου Βασιλείου.
Μετά είναι το παράθυρο που όταν ανοίχθηκε –σίγουρα
μετά το 1866- κατέστρεψαν από την μέση και
πάνω δύο αγιογραφίες, η μία αγνώστου και η
άλλη του Αγίου Κωνσταντίνου συμπεραίνεται
εύκολα γιατί είναι μία με την διπλανή της
Αγίας Ελένης και σώζεται ο μισός σταυρός
που ήταν ανάμεσά τους. Η αγιογραφία της
αγίας Ελένης, έχει αφιερωτική επιγραφή που
αναφέρει:
«Δια δαπάνης του
δούλου του Θεού Νικολάου Κουμουτζέα της
συζήγου και των τέκνων βοήθιαν αυτών και
εις ψυχηκίν σωτιρίαν 1866 απριλίου 16».
Ο Νίκος
Κουμουτσέας ήταν ζωέμπορος τότε και είχε
χρήματα μάλιστα αναφέρεται σε μία τσάτιρα, «…βάλαν
’γγυητή και πληρωτή αυτόν τον Κουμουτσέα…».8
Δίπλα από την αγία
Ελένη είναι η αγιογραφία του καβαλάρη Αϊ-Γιώργη,
που είναι φθαρμένη και παλαιότερη, είναι
δίπλα από την εξώπορτα και εκεί πάει το
ξύλινο εικονοστάσι που έγινε «Δαπάνη
Χρυσάνθης Κατσαράκη εις μνήμην γονέων και
αδελφών 1988», με την εικόνα του άγιου που
έχει επιγραφή «εις μνήμην Γεωργουλαίων 1966».
|
Στην βορινή πλευρά
κοντά στην δεύτερη πόρτα του ιερού είναι
αγιογραφημένος καβαλάρης άγιος Γεώργιος ο
Τροπαιοφόρος δίπλα του ο άγιος Νικόλαος και
παραδίπλα ο προφήτης Ηλίας όλοι ολόσωμοι
και από πάνω σε δεύτερη σειρά η Ζωοδόχος
Πηγή.
Μπαίνοντας
στην εξώπορτα βλέπεις απέναντι στον βορινό
τοίχο την πελώρια αγιογραφία του άρχοντα
Μιχαήλ με τον Χάρο.
Στο
ταβάνι της καμάρας ανάμεσα στο παράθυρο και
στην εξώπορτα είναι η μοναδική αγιογραφία
του παντοκράτορα Χριστού με τους
ευαγγελιστές Μάρκο και Ιωάννη προς βορά
έχοντας στην μέση τα «Χερουβίμ» και νότια
τους Λουκά και Ματθαίο έχοντας στην μέση τα
«Σεραφίμ», με επιγραφή γύρω-γύρω που έχει
ημερομηνία 28 Μάιου 1866. Η επιγραφή γράφει: «ΕΞ
ΟΥΡΑΝΟΥ ΕΠΕΒΛΕΨΕΝ Ο ΚΥΡΙΟΣ ΕΙΔΕ ΠΑΝΤΑΣ ΤΟΥΣ
ΥΟΥΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΕΞ ΕΤΟΙΜΟΥ ΚΑΤΗΚΗΤΗΡΙΟΥ
ΑΥΤΟΥ ΕΠΕΒΛΕΨΕΝ ΕΠΙ ΠΑΝΤΑΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΝΤΑΣ
ΤΗΝ ΓΗΝ ΕΝ ΕΤΕΙ αωξς μαϊου 28». Την
αγιογραφία αυτή με πληροφόρησε η Μπαρέλενα
ότι την πλήρωσε ο πατέρας του πεθερού της
και πάππος του άντρα της, ο Δημήτρης
Μπαρέλος, που σώθηκε στην κοιλιά της μάνας
του από την σφαγή των αδερφών του και τον
σκοτωμό του πατέρα του Αποστόλη στην
Χοτάσια, στον πύργο τους, γύρω στα 1840-50.
Η Κελεφιώτα μάνα του -έγκυος
τον Δημητράκη- ήρθε στο Οίτυλο και βρήκε
προστασία από τον Κατσαρά (Τσαχαγιά), τους
έδωσε και περιουσία δίπλα του, όπου είναι
σήμερα το Μπαρελιάνικο σπίτι στον Πάνου
Μαχαλά στο Γιαννιάνικο Καντούνι. Από τότε
ήταν ταγμένο από τους Μπαρελιάνους να
δίνουν όλο το λάδι για το άναμμα του
καντηλιού του Αϊ-Γιώργη όλο τον χρόνο στον
Γιαννούκο που ήταν ο υπεύθυνος για την
εκκλησιά. Το 1870 ο Δημήτρης Μπαρέλος
απόκτησε αγόρι και το ονόμασε Γεώργιο, που
έγινε αργότερα ο πρώτος πρόεδρος του
Οιτύλου.
Το 1972 ο Ηλίας
Σαξιώνης και τα παιδιά του ξανάσουραν την
σκεπή και έριξαν τσιμεντόλασπη στην καμάρα
για να μη μπάζει νερά μετά έβαλαν πάλι τις
κεραμίδες. Τοποθέτησαν και μια μαρμάρινη
πλάκα στον εξωτερικό νότιο τοίχο με
επιγραφή:
|
Η ΕΡΓΑΣΙΑ
ΑΝΑΚΑΙΝΗΣΕΩΣ ΙΕΡΟΥ
ΝΑΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΕΓΕΝΕΤΟ
ΔΩΡΕΑΝ ΥΠΟ ΤΟΥ
ΕΜΠΕΙΡΟΤΕΧΝΙΤΟΥ ΗΛΙΑ
Π. ΣΑΞΙΩΝΗ ΚΑΙ
ΤΩΝ ΤΕΚΝΩΝ ΤΟΥ ΕΝ ΕΤΕΙ 1972.
Το
1998 ο σύλλογος των Απανταχού Στεφανόπουλων
με έξοδά του ξανάσουραν την σκεπή, ξύστηκε
και αρμολοήθηκε εξωτερικά ο ναός και στην
θέση του παλιού άτεχνου καμπαναριού
έχτισαν καινούργιο.
|
Σημειώσεις
1.
Η λέξη του τοπωνυμίου Τυλιγή παράγεται από
το ρήμα τυλίσσω, Μανιάτικα τυλίγω,
πληθυντικός οι τυλιγές, κακώς αναφέρεται ως
Τυλιγοί. από την Α. Αβραμέα, κ.ά και κακώς
γράφτηκε ότι ο Αϊ-Γιώργης είναι στην θέση
Τυλιγοί. Άννας Αβραμέα, «Ο Τζάσις των
Μεληγγών». Περιοδικό «Παρνασσός». Αθήναι
1974. Τόμ. 15, αριθμ. 2, σελ. 288-300
2.
Η επιγραφή των τεσσάρων γραμμών της πλατιάς
επιφάνειας που διάβασαν οι Le Bas – Waddington
είναι η εξής:
+ΔΕΥΤΕ
ΤΟΥΣ ΔΟΥΛΟΥ ΣΟΥ ΝΙΚΟΛΟΥ ΙΕΡΕΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ
ΣΥΜΒΙΑΣ
ΑΥΤΟΥ
ΚΑΛΗΣ ΚΑΙ ΘΕΟΔΟΥΛΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ ΜΥΣΤΗΤΗ ΚΥΡΙΕ
ΤΩΝ
ΠΡΟΚΟΙΜΗΘΕΝΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΚΑΙ ΑΔΕΛΦΩΝ
ΔΕΥΤ ΕΤΗΣ
ΣΛΑΒΟΥΡΟΠΟΥΛΑΣ +
3.
Η επιγραφή των τεσσάρων γραμμών της στενής
πλευράς της πλάκας που διάβασαν οι Le Bas –
Waddington και η Άννα Αβραμέα είναι η εξής:
+ ΕΤΗ ,Sωμ΄
+ ΕΠΕΙ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΥ
τλ ΤΟΥ Υ(Ι)ΟΥ
(ΚΥΡ)ΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ
ΒΥ ΚΑΙ
ΘΕΙΟΤΑΤΟΥ ΣΕΥΑΣΤΟΥ ΤΖΑΣΙ ΤΩΝ
ΜΕΛΗΓΓΩΝ
ΚΥΡ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΤΟΥ ΣΠΑΝΙ + ΚΑΙ ΚΥΡ ΛΑΡΙΓΚΑ
ΤΟΥ Σ
ΛΑΒΟΥΡΙ
ΚΑΙ ΑΝΝΗΣ + ΑΓΙΕ ΓΕΩΡΓΙΕ ΣΚΕΠΕ ΤΟΥΣ
ΣΥΣΤΗΣΟΝΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΚΑΙΝΥΣΑΝΤΑ ΤΟΝ ΘΕΙΟΝ ΣΟΥ
ΝΑΟΝ
ΜΥΣΘΗΤΗ Κ(ΑΙ)
ΤΟΥ ΔΟΥΛΟΥ ΣΟΥ ΣΑΒΑΤΙΑΝΟ ΝΟΜΙΚΟΥ ΤΟΥ ΚΟΠΩΓΙ
Κ(Α)Ι ΤΗΣ ΣΥΜΒΙΑΣ ΑΥΤΟΥ ΕΛΕΥΝΗΣ ΑΜΗΝ +
4.
Γ. Γ. Παπαδόπουλος, «Χρονογραφία περί της
καταγωγής των εν τη Μάνη Στεφανοπούλων»,
Αθήναι 1865 σελ. 11-12. Δ. Β. Βαγιακάκος, «Οι
Μανιάται της Κορσικής» τόμ. Α΄, Αθήναι 1970
σελ. 11-12.
5.
Le Bas – Waddington, Voyage archeologique en Grese et en Asie Mineure en
1843-1845.
6.
Άννας Αβραμέα «Ο Τζάσις των Μεληγγών»,
Αθήναι 1974. Περιοδικό «Παρνασσός», σελ. 288-300.
7.
Άννας Αβραμέα «Ο Τζάσις των Μεληγγών»,
Αθήναι 1974. Περιοδικό «Παρνασσός», σελ. 296.
8.
Κυριάκος Κάσσης «Σατυρικός λόγος στη Μάνη»,
Αθήνα 1983, σελ.20.
|
[ Άγιος Γεώργιος ] [ Αγία Μαρίνα ] [ Άγιος Σώζων ] [ Αγία Τριάδα ] [ Άγιος Πετράκης ] [ Ντεκουλιάνικο ] [ Σταύρωση Ντεκούλου ] [ Παναγία ] [ Πασσαβάς ] [ Ραζελιάνικο ] [ Ταξιάρχης ] [ Σωτήρας ] [ Μονή Τσίγκου ] [ Ταξιάρχης & Παναγία ]
|