Μάθημα ελευθερίας υπήρξε η μάχη της Βέργας, ή άλλως λεγόμενη και μάχη του Αλμυρού, η οποία διεξήχθη κατά το κρίσιμο πενθήμερο μεταξύ 21^ης και 25^ης Ιουνίου 1826, στην αιματοπότιστη αυτή περιοχή και στην άγρια περιοχή του Δυρού και των πέριξ αυτού Μανιάτικων χωριών και περιοχών.

Η εκστρατεία του Ιμπραήμ με όλες του τις δυνάμεις, πεζικές, ιππικές, ναυτικές εκάλυψαν χρονικά όλο το θέρος του 1826 και τοπικά όλη την έκταση της Μάνης εις την τριπλή διάστασή της, δυτική-ανατολική και μέσα Μάνη και έδωσε έτσι την ευκαιρία σε όλους τους Μανιάτες και σε όλους τους ηρωικούς συμπολεμίσαντες με αυτούς να συνθέσουν έπος επιβλητικό, ουδενός προγονικού κλέους υποδεέστερου.

Έχει ιδιαίτερη σημασία η Λεωνίδιος, αλλά νικηφόρος μάχη της Βέργας στην ευτυχή απόληξη του πολυετούς και πολυαίματου αγώνα της Εθνεγερσίας. Είναι η πρώτη Ελληνική νίκη μετά από αλλεπάλληλες κατά ξηράν ήττες δύο ετών.

Η νίκη αυτή ήταν καθοριστική για την έκβαση του απελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων, πιο σημαντική ίσως και από τη ναυμαχία του Ναβαρίνου που ήρθε 16 μήνες μετά. Δεν πρέπει να υποτιμάμε τον δικό μας αγώνα.

Και δυστυχώς τον υποτιμάμε σε σημείο τέτοιας αισχρότητας ώστε οι μάχες της Βέργας, του Δυρού και του Πολυαράβου να μην μνημονεύονται σε σχολικά και πανεπιστημιακά εγχειρίδια…Και όμως η μάχη αυτή θα έπρεπε να μνημονεύεται όχι μόνο γιατί δίνει πρότυπα ανδρείας αλλά γιατί προσφέρει πρότυπα παιδαγωγίας.

Ομιλία από κ. Σαράντο Καργάκο κατά την επέτειο των 174 ετών του εορτασμού της μάχης της Βέργας.