Του Πιέρρου Γ. Γκλετζάκου

Το Κάστρο της Κελεφάς χτίστηκε το 1670, από μαστόρους τούρκους, με πρωτοβουλία του Μεγάλου Βεζύρη Φατζίλ Αχμέτ Κιοπρουλού, προς χάρη του διάσημου (την εποχή εκείνη) αρχιπειρατή και τυχοδιώκτη, Λιμπεράκη Γερακάρη. Πρόκειται για μια από τις πιο αμφιλεγόμενες και πολυσυζητημένες φυσιογνωμίες της Μάνης, αλλά και του ευρύτερου ελλαδικού χώρου, του δεύτερου μισού του 17ου αιώνα. Ήταν αυτός, που κατά τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Αποστόλου Δασκαλάκη είχε πραγματοποιήσει όλας του τας επιθυμίας, αφού αυτός, ο πρώην δεσμώτης των κάτεργων, κατέστη υψηλότατος αφέντης, ηγεμών της Μάνης, πασάς, αρχιστράτηγος και συγχρόνως σύζυγος ωραιότατης και πλουσιότατης Ελληνίδας αριστοκράτισας του Βυζαντίου.

Σ' αυτόν παρεχώρησε το απόρθητο Κάστρο ο κτήτοράς του, Κιοπρουλού, ως αντάλλαγμα των υπηρεσιών του στους πολέμους του κατά των Βενετών. Η πραγματική αιτία όμως ήταν η υποδαύλιση της ατέλειωτης διαμάχης μεταξύ των μεγάλων μανιάτικων οικογενειών και η υπονόμευση όλων των μανιάτικων δυνάμεων -μέσω του, ενθαρρυνόμενου σε σφαγές και λεηλασίες Γερακάρη - ώστε να καταστούν εύκολη λεία των Τούρκων επιδρομέων. (Περί του βίου και της πολιτείας του Λιμπεράκη Γερακάρη, βλέπε και βιβλίο "Προσκύνημα στη Μάνη", σελ. 11).

Το έτος 1685 κυρίευσαν το Κάστρο οι Βενετοί, υπό τον ναύαρχο Μοροζίνι, και συνέλαβαν αιχμαλώτους τον διοικητή του και ολόκληρη τη φρουρά, που την αποτελούσαν 1000 περίπου άνδρες. Το κράτησαν για τριάντα ολόκληρα χρόνια, μέχρι το 1715, γι' αυτό και στην περιοχή συνηθίζουν να το λένε "το Βενετσιάνικο Κάστρο". Ήταν ένα πραγματικά τέλειο και απόρθητο φρούριο, εξοπλισμένο με 58 κανόνια, από τα οποία ένα μόνο σώζεται μέχρι σήμερα (στην κατάσταση βέβαια που το έχει φέρει ο πανδαμάτωρ χρόνος) και βρίσκεται πεσμένο κάτω από τα τείχη, στη δυτική πλευρά του Κάστρου. Είχε υπερυψωμένους πέντε γουλάδες (ογκώδεις, απρόσωπους πύργους χωρίς παράθυρα), έναν σε κάθε γωνιά, και έναν επί πλέον στο μέσο της δυτικής πλευράς, που έβλεπε προς τη θάλασσα. Είχε δύο εισόδους, τη μια από τα ανατολικά και την άλλη από τα δυτικά, που προστατεύονταν από οχυρωμένους πύργους, χτισμένους από πάνω τους. Η έκταση του Κάστρου, έφτανε στα 13.000 τ.μ., ενώ το ύψος των τειχών του ήταν 8 έως 10 μέτρα. Στις επάλξεις, καθ' όλο το μήκος των τειχών, είχαν ανοιχτεί πυκνές τουφεκότρυπες και είχε κατασκευαστεί διάδρομος, για τη μετακίνηση των πολεμιστών, πλάτους δύο περίπου μέτρων.