Προάστιο (Πραστείο): Βρίσκεται σε υψόμετρο 230μ., μετά τη Καρδαμύλη, ανατολικά και αριστερά του δρόμου, ενώ απέχει 43 χλμ. από τη Καλαμάτα. Μαζί με τους οικισμούς Λάκκο και το παραθαλάσσιο Νέο Προάστιο (ή Πόρτο Καλαμίτσι), αποτελούσαν κοινότητα και τώρα Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Λεύκτρου.

Το Προάστιο είναι από τους παλαιότερους και σημαντικότερους οικισμούς της περιοχής. Το 1479 αναφέρονται 4 χωριά της περιφέρειας η Χώρα ή και Ανδρούβιστα, η Καρδαμύλη, το Λεπτίνι και το Προάστιο.

Καπετανία Ανδρούβιστας, με αρχηγό το Μιχαήλ Σπανό υπήρχε ήδη το 13^ο αιώνα, ενώ το 14^ο αιώνα ένα τμήμα της περιφέρειας παραχωρήθηκε στο Φράγκο αξιωματικό Νικολό Ατζαγιόλι.

Από το 15^ο αιώνα παραχωρήθηκαν εκτάσεις του Προαστίου στους Παλαιολόγους και στους Μελισσηνούς. Πολλοί από τη γνωστή οικογένεια των Μελισσηνών, μετανάστευσαν στη Ζάκυνθο και άρχισε η κυριαρχία της γενιάς του Πούργαλη.

Το 1618 αναφερόταν ως Χώρα Πραστίου και αριθμούσε 100 οικογένειες. Το Προάστιο λόγω των οχυρών θέσεών του, γνώρισε μεγάλες καταστροφές από τους Τούρκους, που το έκαψαν το 1615 και το 1670, ενώ το 1675 μετανάστευσαν 340 κάτοικοι στο Τάραντα της Ν. Ιταλίας.

Ήταν έδρα Επισκοπής το 1743 και είναι πλημμυρισμένο από Βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες, μοναστηριακές, ενοριακές και οικογενειακές, που απηχούν τη παλαιά και έντονη θρησκευτική ζωή.

Στη συγκρότηση και δόμηση του σημερινού χωριού διακρίνουμε προεπαναστατικά και μετεπαναστατικά τοξωτά σπίτια, των οποίων η επιμελημένη κατασκευή οφείλεται και στα λατομεία της περιοχής, που έχουν επιφανειακά στρώματα πωρόλιθου. Στη περιοχή των λατομείων διακρίνουμε τα σημεία εξόρυξης, ενώ έχει βρεθεί, πίσω από το Σχολείο, ένας Μυκηναϊκός τάφος.

Στο Προάστιο βλέπουμε τους πύργους των Περδικέα και Χιουρέα, την ανακαινισμένη Κρήνη των Μελισσηνών του 1643, τον Άγιο Νικόλαο, τη Κοίμηση της Θεοτόκου (1790), το Μοναστήρι των Αγίων Θεοδώρων (13^ος αι.) και ένα εντυπωσιακό πέτρινο γεφύρι.

Εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς είναι και το ενάλιο σπήλαιο Καταφύγι του Βατσινήδη ή Βοτσινίδη, κοντά στο Προάστιο, που στο εσωτερικό του υπάρχουν ωραιότατες μικρές λίμνες, αλλά είναι αναξιοποίητο.

Ο Νηφάκος γράφει για τα χωριά της περιοχής:

«Τα Τζέρια και οι Κάλυβες, Ξεχώρι, Σκαρδαμούλα,
Προάστειον και Λιασίνοβα και η Σαϊδόνα, ούλα.
Αυτά και η Ανδρούβιστα και όλα τα πουλία
Εις την ποδέαν βρίσκονται του Μακρυνού Ηλία…».

Σύνδεσμος
Οι εκκλησίες του Πραστείου από το βιβλίο του Γ.Α. Μαραβελέα "Πραστείο: Μια αγνοημένη μικρογραφία του Μυστρά, Ιστορικό αφήγημα", Αθήνα 1971.