Το αίμα του Παύλου Μελά και των άλλων ηρώων δημιούργησε Μακεδονομάχους.

Η επίδραση του Μακεδονικού Αγώνα στους Μανιάτες υπήρξε καταλυτική και στο προσκλητήριο αυτό οι Μανιάτες ανταποκρίθηκαν.

Περίεργο για τα έθιμα της Μάνης, αλλά πραγματικότητα υπήρξε το παρακάτω περιστατικό:

Δύο μεγάλες οικογένειες του Γυθείου, των Πετροπουλάκη και Στεφανάκου, λόγω φόνου είχαν οικογενειακή έχθρα την οποία σημαντικοί παράγοντες της περιοχής δρώντας ως μεσολαβητές δεν είχαν κατορθώσει να διαλύσουν. Μεταξύ των οικογενειών θα άρχιζε εξοντωτικός πόλεμος ο οποίος διαλύθηκε λόγω του Μακεδονικού Αγώνα.

Δύο Πετροπουλάκηδες (Λεωνίδας και Παναγιώτης) και ένας Στεφανάκος (Πάνος) ως ψυχαδελφοί, κατά τα Μανιάτικα έθιμα, αποφάσισαν να καταταγούν στα αντάρτικα σώματα και να μεταβούν στη Μακεδονία, ενισχύοντας το σώμα του Μανιάτη Αντώνη Βλαχάκη (καπετάν Λίτσα).

Για το θάνατό τους αναδημοσιεύουμε το παρακάτω ποίημα του Αλέκου Γαλανού από το βιβλίο «Πατριωτικά ποιήματα», εν Αθήναις 1909, σελ 42:

«Τι έχεις Οσνίτσαινα και κλαις και μέρα νύχτα λειώνεις;
πέφτεις βαριά να κοιμηθής θλιμμένη ξημερώνεις,
γιατ’ έχεις πόνο στη ψυχή και στην καρδιά φαρμάκι,
τι έκαμες τη συντροφιά τα’ αητού Πετροπουλάκη;

Που είναι το ξαδέρφι του με τον ξυχαδερφό του,
τον υστερνό το φίλο του τον πρώτο τον εχθρό του;
τέτοιες καρδιές περήφανες πως βάσταξε η καρδιά σου
αγκαλιασμένες να τις δης νεκρές στην αγκαλιά σου!

Χαρά στη μάννα πόκαμε καινούργιο Λεωνίδα,
τιμή στο Στεφανάκο του που έγινε ασπίδα,
για του γονιού του το φονιά κ’ εδέχτη να πεθάνη,
δόξα τους νόμους που κρατεί η δοξασμένη Μάνη.

Σ’ όποια γωνιά Ελληνική σταθής και λημεριάσης,
απ’ όποιο βράχο κι’ αν διαβής και από βουνό περάσης,
θε νάϊδης τη φεγγοβολή από την ομορφιά του,
θ’ ακούσης να μοιρολογούν για την παλληκαριά του.

Και μόνον ο Ταΰγετος πλέκει χρυσό στεφάνι
και λέει: Πετροπουλάκηδες έχει πολλούς η Μάνη!